บทบาทการเป็น Coach ที่ดี
กิตติรัตน์ ปลื้มจิตร
13 ต.ค. 2556
วันนี้ ทีมพวกเราได้โค้ชน้องๆ ให้พัฒนาโครงการเพื่อชุมชน 2 กลุ่ม ที่สงขลาฟอรั่ม โดยมีบอย อาสาสมัครสงขลาฟอรั่ม เป็นโค้ชหลัก มีน้องมินี กช บูม ตาล โจ้ แจง เป็นผู้ช่วย เติมเต็ม แลกเปลี่ยน ตั้งคำถามชวนคิดเพื่อพัฒนาโครงการนำไปสู่การปฏิบัติจริง เพื่อจะเป็นโครงการที่พร้อมพัฒนาหรือคลี่คลายปัญหาต่างๆ ในเมืองสงขลา ภายใต้โครงการพลังพลเมืองเยาวชนสงขลา
เราสรุปบทเรียนครึ่งทางที่ได้มีโอกาสลงพื้นที่ชวนน้องคิด คุยร่วมกันกว่าหกกลุ่มว่า... โค้ชที่มีบทบาทสนับสนุน/สร้างการเรียนรู้ให้น้องๆ ควรเป็น และทำอย่างไร?
1) มี "พลัง" ใช้พลัง + จิตวิญญานในการสร้างแรงบันดาลใจ ปลุกพลังความเป็นพลเมืองในใจน้องๆ ให้น้องๆ รับรู้ ชี้ชวนให้เห็นคุณค่าของความเป็นพลเมือง และความศักดิ์สิทธิ์ในการลุกขึ้นมาทำสิ่งเล็กๆ เพื่อสร้างการเปลี่ยนแปลงบ้านเมือง
2) รู้จัก "ตั้งคำถาม" ในแบบต่างๆ มีลูกล่อ ลูกชน เพื่อชวนคิดในแบบหัวใจของครูที่สอนน้อย สร้างการเรียนรู้มาก (teach less, learn more) ตั้งคำถามเพื่อท้าทาย ถามเพื่อคิดวิเคราะห์ และถามให้เห็นความเชื่อมโยง ถามเพื่อทบทวนความรู้สึก
3) รู้จัก "ฟัง" ฟังเพื่อช่วยเชื่อมร้อย ถักทอความคิด ให้น้องๆ เห็นความเชื่อมโยงของตนเอง ต่อปัญหาสังคม ต่อผู้อื่น ต่อความคิดต่างๆ ที่จะช่วยให้เข้าใจปัญหาได้ดีขึ้น รู้และเข้าใจสาเหตุของปัญหาได้แจ่มแจ้ง รู้ว่าเรารู้อะไร และไม่รู้อะไร ที่จะไปหาความรู้เพิ่ม
4) "เท่าทันความรู้สึกนึกคิดของตนเอง" ไม่ยัดเยียดความรู้ของเราให้น้อง แต่ร่วมกันคิดต่อยอด ยกระดับ ความรู้ความเข้าใจร่วมกันระหว่าวเรากับน้อง ให้เห็นแนวทางที่จะทำงานต่อให้ดียิ่งขึ้น
5) "มีศิลปะในการชวนสนทนา" ใช้ศิลปะเป็นเครื่องมือ ชวนพูดชวนคุย เช่น ใช้เพลงที่สร้างแรงบันดาลใจ ดูภาพที่กระตุ้นการคิดสร้างสรรค์ เล่นเกมส์เพื่อผ่อนคลาย ใช้ศิลปะเป็นเครื่อง สร้างแรงบันดาลใจ
6) เชื่อในเรื่อง "พลังสร้างสรรค์ร่วมกัน" collective wisdom เคารพความคิดที่แตกต่างหลากหลาย เปิดโอกาสให้คิดต่อยอด
7) เชื่อเรื่อง "ประสบการณ์" ในการแก้ปัญหา มากกว่า ความความรู้ที่สำเร็จรูป เพราะคนเราเก่ง เป็นคนดี และมีความรู้ จากการได้เจอปัญหา ที่จะเปลี่ยนเป็นประสบการณ์มากกว่า ดังนั้น เราจึง "เปิดพื้นที่" ให้น้องได้เจอของจริง ไดเรียนรู้จากชีวิตจริง ท้าทายให้กระโดดใส่ปัญหา มากกว่า ประคับประคอง ให้เรียนรู้จากประสบการณ์ทางอ้อม
ทั้งหมดนี้พวกเราทีมสงขลาฟอรั่ม ประชาคมเพื่อพลเมืองเด็กและเยาวชนสงขลา ในฐานะโค้ช coach หรือ learning facilitator ได้ถอดเปลื้องจากประสบการณ์ลงชุมชนไปเจอน้องๆ ตลอด 2 อาทิตย์ที่ผ่านมานี้ ด้วยเชื่อว่าน้องจะมีทักษะการเรียนรู้ต่างๆ ทั้งหัวใจ สมอง และสองมือ ที่จะสามารถอยู่ได้อย่างมีความสุข รู้เท่าทัน และเป็นส่วนหนึ่งของพลเมืองที่มีศักยภาพ ท่ามกลางการเปลี่ยนแปลงในศตวรรษที่ 21 นี้
พูดเลย....วันนี้พวกเราฟินน์
เราสรุปบทเรียนครึ่งทางที่ได้มีโอกาสลงพื้นที่ชวนน้องคิด คุยร่วมกันกว่าหกกลุ่มว่า... โค้ชที่มีบทบาทสนับสนุน/สร้างการเรียนรู้ให้น้องๆ ควรเป็น และทำอย่างไร?
1) มี "พลัง" ใช้พลัง + จิตวิญญานในการสร้างแรงบันดาลใจ ปลุกพลังความเป็นพลเมืองในใจน้องๆ ให้น้องๆ รับรู้ ชี้ชวนให้เห็นคุณค่าของความเป็นพลเมือง และความศักดิ์สิทธิ์ในการลุกขึ้นมาทำสิ่งเล็กๆ เพื่อสร้างการเปลี่ยนแปลงบ้านเมือง
2) รู้จัก "ตั้งคำถาม" ในแบบต่างๆ มีลูกล่อ ลูกชน เพื่อชวนคิดในแบบหัวใจของครูที่สอนน้อย สร้างการเรียนรู้มาก (teach less, learn more) ตั้งคำถามเพื่อท้าทาย ถามเพื่อคิดวิเคราะห์ และถามให้เห็นความเชื่อมโยง ถามเพื่อทบทวนความรู้สึก
3) รู้จัก "ฟัง" ฟังเพื่อช่วยเชื่อมร้อย ถักทอความคิด ให้น้องๆ เห็นความเชื่อมโยงของตนเอง ต่อปัญหาสังคม ต่อผู้อื่น ต่อความคิดต่างๆ ที่จะช่วยให้เข้าใจปัญหาได้ดีขึ้น รู้และเข้าใจสาเหตุของปัญหาได้แจ่มแจ้ง รู้ว่าเรารู้อะไร และไม่รู้อะไร ที่จะไปหาความรู้เพิ่ม
4) "เท่าทันความรู้สึกนึกคิดของตนเอง" ไม่ยัดเยียดความรู้ของเราให้น้อง แต่ร่วมกันคิดต่อยอด ยกระดับ ความรู้ความเข้าใจร่วมกันระหว่าวเรากับน้อง ให้เห็นแนวทางที่จะทำงานต่อให้ดียิ่งขึ้น
5) "มีศิลปะในการชวนสนทนา" ใช้ศิลปะเป็นเครื่องมือ ชวนพูดชวนคุย เช่น ใช้เพลงที่สร้างแรงบันดาลใจ ดูภาพที่กระตุ้นการคิดสร้างสรรค์ เล่นเกมส์เพื่อผ่อนคลาย ใช้ศิลปะเป็นเครื่อง สร้างแรงบันดาลใจ
6) เชื่อในเรื่อง "พลังสร้างสรรค์ร่วมกัน" collective wisdom เคารพความคิดที่แตกต่างหลากหลาย เปิดโอกาสให้คิดต่อยอด
7) เชื่อเรื่อง "ประสบการณ์" ในการแก้ปัญหา มากกว่า ความความรู้ที่สำเร็จรูป เพราะคนเราเก่ง เป็นคนดี และมีความรู้ จากการได้เจอปัญหา ที่จะเปลี่ยนเป็นประสบการณ์มากกว่า ดังนั้น เราจึง "เปิดพื้นที่" ให้น้องได้เจอของจริง ไดเรียนรู้จากชีวิตจริง ท้าทายให้กระโดดใส่ปัญหา มากกว่า ประคับประคอง ให้เรียนรู้จากประสบการณ์ทางอ้อม
ทั้งหมดนี้พวกเราทีมสงขลาฟอรั่ม ประชาคมเพื่อพลเมืองเด็กและเยาวชนสงขลา ในฐานะโค้ช coach หรือ learning facilitator ได้ถอดเปลื้องจากประสบการณ์ลงชุมชนไปเจอน้องๆ ตลอด 2 อาทิตย์ที่ผ่านมานี้ ด้วยเชื่อว่าน้องจะมีทักษะการเรียนรู้ต่างๆ ทั้งหัวใจ สมอง และสองมือ ที่จะสามารถอยู่ได้อย่างมีความสุข รู้เท่าทัน และเป็นส่วนหนึ่งของพลเมืองที่มีศักยภาพ ท่ามกลางการเปลี่ยนแปลงในศตวรรษที่ 21 นี้
พูดเลย....วันนี้พวกเราฟินน์
