­

­เพราะค้นพบว่าการทำกิจกรรมแล้วจบไปไม่ได้ทำให้ “เด็ก เยาวชน” เปลี่ยนพฤติกรรมที่ดีขึ้นอย่างถาวร หลังจากทดลองใช้ “โครงงานชุมชน” ในการ “ฝึกเด็ก” ให้เปลี่ยนนิสัยด้วยวิธีของ“หลักสูตรนักถักทอชุมชน” วันนี้ อบต.วัดดาว อ.บางปลาม้า จ.สุพรรณบุรี เริ่มเห็นผลเด็ก เยาวชน เริ่มเปลี่ยนพฤติกรรมจาก “เด็กขี้เกียจกลายเป็นเด็กเอาถ่าน” ได้ฤกษ์เคลื่อนทัพ สู่วันเด็กปี 2558 เด็กๆ ร่วมวางแผนจัดกิจกรรมเพื่อโชว์พ่อ-แม่ ทั้งตีกลองยาว เล่นฟุตบอล ปลูกผัก ร่วมอนุรักษ์ประเพณีกำฟ้า ผู้ใหญ่กล้าเปิดเวที เด็กได้ฝึกทำจริง พิสูจน์ผลเกิดพลังถักทอความยั่งยืนในชุมชน

หลังเข้ารับการฝึกอบรม “หลักสูตรนักถักทอชุมชน” กลุ่มนักถักทอชุมชน อบต.วัดดาว อ.บางปลาม้าจ.สุพรรณบุรี จำนวน 3 คน ได้แก่ นายทินารมย์ คำมูลอินทร์ ผู้ช่วยนักพัฒนาชุมชน นางสาววาสิฏา จานสิบสี ผู้ช่วยนักวิชาการศึกษา นางสาวนภสร โลกวิจิตร เจ้าหน้าที่วิเคราะห์ฯ นำความรู้ที่ได้จาก อ.ทรงพล เจตนาวณิชย์ ผ.อ.สถาบันเสริมสร้างการเรียนรู้เพื่อชุมชนเป็นสุข (สรส.) มาปรับกระบวนการทำงานเด็ก เยาวชน ในอบต.วัดดาว จากจัดกิจกรรมเพื่อกิจกรรมกลายเป็นแนวคิด “ให้เด็กได้คิด ได้ลงมือทำ” ผ่านโครงงานชุมชน (community project) เพื่อเป็น “กิจกรรมปรับนิสัยไม่ดีของเด็ก” เริ่มสัมฤทธิ์ผลหลังเด็กเริ่มทำโครงงานมาได้เดือนเศษๆ ภายใต้โครงการส่งเสริมพัฒนาศักยภาพเด็กและเยาวชน อบต.วัดดาวมีการถอดบทเรียนและเตรียมความพร้อม เมื่อ วันที่ 20-21 ธ.ค. 57 ที่ผ่านมา เป้าหมายเพื่อเตรียมงานในวันเด็กแห่งชาติ ปี 2558 ที่อบต.วัดดาว กล้าเปิดพื้นที่ให้เด็กๆ ได้มีฐานการเรียนรู้โชว์ให้ผู้ใหญ่และเพื่อนรุ่นราวคราวเดียวกันได้ชื่นชมในความสามารถ

โดยมีแกนนำเยาวชน 4 โครงงานมาร่วมเรียนรู้ได้แก่ กลุ่มกลองยาว กลุ่มปลูกผักสวนครัว กลุ่มกีฬาฟุตบอล และกลุ่มประเพณีกำฟ้า มาร่วมประชุมเตรียมความพร้อมและถอดบทเรียนการทำกิจกรรมที่ผ่านมา มีไฮไลต์สำคัญ การร่วมทำพิธีรับศิษย์ของประเพณีกลองยาว โดย นายชูศักดิ์ หงษ์ทอง อดีตผู้ใหญ่บ้านหมู่ 1 ปราชญ์ชาวบ้านที่มาสอนเด็กๆ ตีกลองยาว “เพื่อให้เด็กๆได้รู้ว่าการตีกลองยาวให้ถูกต้อง ต้องไหว้ครูบาอาจารย์เสียก่อน จะทำให้เด็กๆ รู้สึกว่าการตีกลองยาวมีความสำคัญ” เด็ก เยาวชนที่เข้าร่วมครั้งนี้อายุตั้งแต่ 9 – 18 ปี ได้ร่วมกิจกรรมสันทนาการ ฝึกการนำเสนอ การพูดในที่สาธารณะ การทบทวนโครงงาน การใช้ความคิด การวางแผนการจัดงานบู้ธนิทรรศการในวันนี้ กระบวนการนี้ค่อยๆ บ่มเพาะให้เด็กค่อยๆ กล้าแสดงออกและกล้านำเสนอมากยิ่งขึ้น

นายทินารมย์ คำมูลอินทร์ ตัวแทนนักถักทอชุมชน เผยว่า “หลังจากได้ความรู้ วิธีการทำงานกับเด็ก และเยาวชน มาจาก อ.ทรงพล ผมก็ลองกลับมาเริ่มรื้องานกิจกรรมที่ทำกับเด็กๆ ใหม่ จากเคยทำเป็นกิจกรรมแล้วจบไป ไม่เห็นความเปลี่ยนแปลง เปลี่ยนมาลองทำโครงงานชุมชนดู ผมชวนเด็กๆ มาเข้าค่ายครั้งแรกทำกระบวนให้เด็กได้รู้จักตัวเองก่อนว่าตัวเองมีความฝันอย่างไร นิสัยเป็นอย่างไร อยากปรับเปลี่ยนตัวเองอย่างไร และเริ่มชวนคุยว่าในชุมชนวัดดาวเรามีอะไรดีที่เด็กอยากทำอะไร ก็เลยสรุปออกมาเป็น 4 กิจกรรม ได้แก่ กลุ่มกลองยาว กลุ่มปลูกผักสวนครัว กลุ่มกีฬาฟุตบอล และกลุ่มประเพณีกำฟ้า มีพวกเรานักถักทอแบ่งหน้าที่กันไปเป็นพี่เลี้ยงช่วยโค้ชให้เด็กๆ ทำโครงงานตามที่วางแผนกันไว้ เช่นที่ผ่านมา กลุ่มกลองยาวได้ครูชูศักดิ์ หงษ์ทอง อดีตผู้ใหญ่บ้านหมู่1 ปราชญ์ชาวบ้านมาสอนเด็กๆ ตีกลองยาว ที่เคยมีเริ่มหายไป ที่ควรอนุรักษ์ไม่ให้สูญหายไปจากชุมชน มีการฝึกซ้อมกันทุกวันอาทิตย์ กลุ่มปลูกผัก มี คุณนภสร โลกวิจิตร ดูแล ตอนนี้เด็กๆ ปลูกแปลงผักกันที่บริเวณด้านข้างอบต. เด็กๆ ตั้งใจกันมาก โครงการอนุรักษ์กำฟ้า(จูเนียร์) คุณวาสิฏา จานสิบสี รับผิดชอบ เด็กๆจะทำเป็นประวัติและจัดทำเป็นสมุดทำมือคืนข้อมูลให้ชุมชน เพิ่งลงไปสัมภาษณ์ชาวบ้านที่บ้านโพธิ์ตะควน ซึ่งเป็นชาวไทยพวน อพยพมาจากเวียงจันทน์ และได้ลองทำข้าวหลามซึ่งเป็นไฮไลต์สำคัญของประเพณีนี้ด้วย และในวันที่ 22 ม.ค. 58 เด็กๆจะไปร่วมงานและคืนข้อมูลให้ชุมชนด้วย ส่วนกลุ่มฟุตบอลตอนนี้เราได้จัดตั้งเป็นทีมอบต.วัดดาวเอฟซี มีการซ้อมกันทุกเย็น ผมคิดว่าผ่านมาเดือนกว่าการให้เด็กทำโครงงานและมีกระบวนการชวนคิด ชวนคุย ถอดบทเรียน และช่วยโค้ชพวกเขาเพื่อให้เด็กปรับนิสัยตัวเองอย่างเห็นได้ชัด เด็กๆ มีความรับผิดชอบตัวเองมากขึ้นรู้ว่าจะต้องทำอะไร เช่น น้องโอม (ด.ช.รัตนพล นาคเอก) ที่อยู่กลุ่มฟุตบอลตอนแรกน้องเขาวันๆ ไม่ทำอะไรเลย เล่นเกมส์ และก็สุขภาพไม่ดี อ้วน แต่พอมาเข้ากลุ่ม ร่วมซ้อม ร่วมเล่นทำให้โอมเริ่มมีวินัย รับผิดชอบตัวเองมากขึ้น มาซ้อมทุกวัน ทำให้สุขภาพแข็งแรงขึ้น น้ำหนักลดไป 4 กิโล วิ่งแล้วไม่หอบ ก็พบว่า 4 กิจกรรมที่เด็กๆ ทำนั้นเป็นการฝึกให้เด็กมีความรับผิดชอบ มีความอดทน อย่างการตีกลอง เจ็บมือก็ทนได้ ได้เรียนรู้เรื่องต่างๆ เช่น วัฒนธรรมวิธีการตีกลอง การเล่นฟุตบอล เด็กได้ฝึกสังเกตุ ฝึกพูด ฝึกฟัง เห็นเด็กมีการเปลี่ยนแปลงนิ่งขึ้น ฟังเราพูดเวลาเราจัดกิจกรรม รู้สึกดีใจที่เห็นเด็กเกิดการเปลี่ยนแปลง”

ครูชูศักดิ์ หงษ์ทอง ร่วมสะท้อนการเปลี่ยนแปลงของเด็ก เยาวชนที่เข้ามาเป็นศิษย์ว่า “นิสัยเด็กๆ เขาเปลี่ยนไปเยอะ ตอนแรกที่เข้ามาจะพูดจาก้าวร้าว แต่พอมาเรียนๆ ไป เราก็สอนเรื่องความเคารพครูบาอาจารย์ เคารพเพื่อน การพูดจา ทำให้เด็กๆ เรียบร้อยขึ้น พูดจาเพราะขึ้น”

ด.ช.รัตนพล นาคเอก หรือ น้องโอม อายุ 12 ปี ผู้รักษาประตูจากทีมวัดดาวเอฟซี จากโรงเรียนวัดดาว ป.6 เป็นตัวแทนเด็กๆ สะท้อนว่า “เมื่อก่อนผมขี้เกียจมากไม่ค่อยอยากตื่นเลยแต่พอได้มาเล่นฟุตบอลกับเพื่อนๆ ก็รู้สึกสนุกมากอยากมาซ้อมบอลทุกวัน เมื่อก่อนไม่เคยช่วยทำงานบ้านแต่ตอนนี้กลับไปช่วยแม่ทำงานบ้านแล้วเลิกเล่นเกมส์ไปเลยเพราะซ้อมบอลก็เหนื่อยมากกลับไปก็ไม่เล่นเกมส์แล้ว” และได้ชักชวนเพื่อนๆ ร่วมทำกิจกรรมกับชุมชนเพราะทำให้ตัวเองได้ปรับเปลี่ยนตัวเองด้วย

นายประทิว รัศมี นายกอบต.วัดดาว ได้สะท้อนแนวคิดให้เยาวชนทำโครงงานว่า “ก็เปิดเวทีให้เด็กๆ เขาได้แสดงออกในวันเด็กปีใหม่นี้ คาดหวังว่าเด็กกลุ่มนี้จะลงไปทำกิจกรรมตามศักยภาพของเขา แต่ต้องทำใจว่าอย่าไปคาดหวังว่าเขาจะต้องทำให้ได้เหมือนกับที่เราทำมา และประสบความสำเร็จ เราแค่หวังว่า สิ่งที่ติดตัวเขาไปก็เป็นเรื่องพลเมือง การไม่นิ่งดูดาย การช่วยเหลือชุมชน สังคม ยิ่งสร้างมากเท่าไร ก็ยิ่งเป็นประโยชน์กับท้องถิ่นมากแค่นั้น การสร้างคนให้เป็นพลเมืองผมคิดว่ามันต้องสร้างด้วยวิธีนี้ ให้เขาได้แอ็คชั่นได้ลงมือทำมากๆ เพราะกิจกรรมเด็กๆ ต้องใช้ความอดทน รู้จักทำงานเป็นทีม ทำให้มีน้ำใจ ช่วยเหลือคนอื่นๆ ด้วย ผมคิดว่าเป็นเรื่องของการฝึกคน ให้รู้จักคิดเป็น สร้างเป็น ซึ่งถ้ามันสามารถสร้างตรงนี้ให้เป็นกระแสได้ ถ้าคนคิดเป็นซะกว่าครึ่ง ที่เหลือก็จะทำตาม เด็กต้องคิดเอง คิดอย่างเดียวไม่ได้ ต้องทำด้วยนะ ตอนนี้มีคนคิดเสียเยอะแต่ไม่ทำกัน” นายกฯ ทิ้งท้าย

นี่คือตัวอย่างวิธีการที่ค่อยๆ บ่มเพาะให้ต้นกล้าต้นเล็กๆ “เพาะความคิด เพาะการกระทำ” จนวันหนึ่งกลายเป็น “ต้นกล้า” ที่เติบใหญ่ขึ้นเป็นผู้ใหญ่ที่มีสำนึกความเป็นพลเมือง (Active Citizen)รักบ้านเกิด ทำสิ่งดีๆ ให้ชุมชนของตัวเองต่อไป

หลักสูตรนักถักทอชุมชน ดำเนินงานมาตั้งแต่ปี 2556 ปัจจุบันเป็นรุ่นที่ 2 อยู่ภายใต้โครงการพัฒนาเยาวชนในชุมชนท้องถิ่น (4 ภาค) ระยะที่ 2 : หลักสูตรนักถักทอชุมชน เพื่อพัฒนาเด็ก เยาวชน และครอบครัว ดำเนินการโดยสถาบันเสริมสร้างการเรียนรู้เพื่อชุมชนเป็นสุข (สรส.) สนับสนุนโดยมูลนิธิสยามกัมมาจล ธนาคารไทยพาณิชย์ จำกัด (มหาชน)

­

เผยแพร่ผ่านสื่อต่างๆดังนี้