"เล่าขานพลังการเรียนรู้…ประเด็นศิลปวัฒนธรรม”
งานหกรรมพลังเยาวชนพลังสร้างสรรค์เครือข่ายละอ่อนน่านฮักบ้านเกิดปี 3
ในวันที่ 27 มกราคม 2561 ณ วัดพระธาตุแช่แห้งพระอารามหลวง

          น่านแม้จะเป็นเมืองเล็กๆ แต่ก็เป็นประเภทเล็กดีรสโต ที่เต็มไปด้วยสิ่งน่าสนใจให้ชวนค้นหา โดยเฉพาะมนต์เสน่ห์ของมรดกทางวัฒนธรรมแห่งล้านนาตะวันออก อันเป็นเอกลักษณ์ที่ตกทอดมาถึงปัจจุบัน ที่กลายเป็นปัจจัยสำคัญให้ใครหลายๆคนที่เคยไปแอ่วเมืองน่านแล้วต่างตกหลุมรักเมืองนี้เข้าเต็มเปา

          หากแต่ปัจจุบัน การดำรงชีวิตสมัยใหม่ ส่งผลกระทบให้วัฒนธรรมดั้งเดิมเริ่มทยอยสูญหายไปตามกาลเวลา ขาดการสืบทอด การรับและนิยมวัฒนธรรมต่างชาติ เช่น ปัจจุบันวัยรุ่นไทยนิยมนักร้องและนักแสดงชาวเกาหลี ชาวญี่ปุ่น จึงสนใจเรียนรู้วัฒนธรรมของชาติเหล่านี้ รวมทั้งวัยรุ่นบางคนเห็นว่าวัฒนธรรมไทยบางอย่างล้าสมัย เช่น เครื่องดนตรีไทย เพลงไทยเดิม จึงละเลยที่จะเรียนรู้ รวมถึงความเจริญก้าวหน้าทางด้านการติดต่อสื่อสาร เช่น อินเทอร์เน็ต เคเบิลทีวี ทำให้คนไทยเรียนรู้และนิยมวัฒนธรรมภายนอกมากขึ้น บางครั้งได้เกิดการเลียนแบบโดยไม่ได้ไตร่ตรองให้ดีก่อนนำไปใช้ เช่น การใส่เสื้อสายเดี่ยว เกาะอก ซึ่งเสี่ยงต่อภัยอันตรายต่าง ๆ ที่จะเกิดตามมาอีกด้วย การละเล่น ขนบธรรมเนียมประเพณี ที่เป็นวิถีชีวิตของคนน่าน วัดวาอารามที่สำคัญ เป็นสิ่งที่ยึดเหนี่ยวจิตใจ ให้คิดดี ทำดี แต่บางคน เช่น นักท่องเที่ยว หรือคนเมืองน่าน ที่มาเที่ยวมาชมกับไม่รู้ว่าสิ่งนี้คืออะไร เขาทำทำไม ทำเพื่ออะไร มีคุณค่ามีความหมายอะไรต่อชุมชนและเมืองน่าน

          ดังนั้น พวกกระผมแต่ละโครงการที่ทำโครงการเกี่ยวกับศิลปวัฒนธรรมเมืองน่าน เพราะต้องการส่งเสริมวัฒนธรรมขนบธรรมเนียมประเพณีที่ใกล้จะสูญหาย ขาดการสืบสาน สืบทอด ให้ดำรงคงอยู่คู่เมืองน่าน ให้ผู้คนทุกช่วงวัย ทุกกลุ่มได้ศึกษา จุดเริ่มต้นจึงเริ่มที่การวิเคราะห์สถานการณ์ด้านวิถีชีวิตวัฒนธรรมเมืองน่านกับความเป็นชุมชนเมืองน่าน ไม่ว่าจะเป็นเรื่องประวัติศาสตร์ความเป็นมาของวัดพระธาตุแช่แห้ง ศิลปะการขับซอล่องน่าน การทำบายศรีเมืองน่าน รวมถึงปัญหา สาเหตุ ผลกระทบ ภายใต้การดำเนินชีวิตประจำวันของพวกผม ซึ่งได้ก่อให้เกิดแรงบันดาลใจในการที่จะอนุรักษ์ขนบธรรมเนียมประเพณีของคนน่าน เพื่อให้ผู้คนทั้งภายในและภายนอกได้รับรู้ว่า เมืองน่านมีประเพณีที่ดีงาม มีวัดวาอารามที่เป็นที่เลื่อมใสศรัทธา เพื่อให้คนน่านได้ภาคภูมิใจ ซึ่งไม่ใช่แค่คนน่านเท่านั้น ยังรวมถึงนักท่องเที่ยวหรือผู้คนที่มาเยือนเมืองน่านได้รู้และได้สัมผัสศิลปวัฒนธรรมที่มีค่าของเมืองน่านด้วย

สำหรับการทำโครงการเพื่อชุมชนในครั้งนี้ พวกเราได้เรียนรู้ผ่านการลงมือปฏิบัติจริง ซึ่งการเรียนรู้ดังกล่าวได้ก่อให้เกิดทักษะในหลายๆด้าน ทั้งในเรื่องการแก้ไขปัญหาการทำงาน การแสดงความคิดเห็น การยอมรับความเห็นต่าง การทำงานเป็นทีม จนทำให้พวกกระผมเป็นคนกล้าคิด กล้าทำ กล้าแสดงออก รวมถึงการสร้างความตระหนักและเห็นคุณค่าของศิลปวัฒนธรรมของเมืองน่าน ที่คู่ควรต่อการอนุรักษ์รักษา และสืบสานสืบทอดต่อไปตราบนานเท่านาน

          สุดท้ายนี้กระผมขอฝากข้อคิดให้ทุกท่านช่วยกันอนุรักษ์ศิลปวัฒนธรรมของตนเอง ไม่ให้ลืมเลือนและสูญหายและให้รักษาให้คงอยู่ตลอดไป พวกกระผมถือเป็นเยาวชนน่านอีกคน ที่เกิดมาในยุคสมัยที่เปลี่ยนแปลงไป แต่พวกผมก็จะไม่ลืมวัฒนธรรมที่ดีงาม ศิลปะขนบธรรมเนียมประเพณีที่พวกเราภาคภูมิใจเป็นอันขาด เพราะวัฒนธรรมเป็นรากฐานสำคัญทางสังคมเป็นตัวบ่งบองถึงชาตินั้นๆวัฒนธรรมเมืองน่านสมควรแก่การรักษาไว้ซึ่งขนบธรรมเนียมประเพณี แต่สังคมเมืองน่านมีการรับเอาวัฒนธรรมต่างชาติมาอย่างหลากหลาย และมักจะมองวัฒนธรรมท้องถิ่นเป็นวัฒนธรรมที่ล้าหลัง แต่ถ้าเรารู้จักที่จะมีการปรับใช้ การรับเอาวัฒนธรรมต่างชาติมาปรับใช้ให้เหมาะกับปริบทของท้องถิ่นหรือชุมชนนั้น อาจทำให้วัฒนธรรมท้องถิ่น ไม่ถูกกลืนกินด้วยวัฒนธรรมต่างชาติ ซึ่งวัฒนธรรมเป็นรากฐานความมั่นคงของสังคมและยังมีสำคัญต่อความสัมพันธ์ระหว่างท้องถิ่น ถ้าเรารู้จักที่จะรักษาคงความเป็นวัฒนธรรมเก่าเอาไว้ และปรับใช้กับวัฒนธรรมสมัยใหม่ จะต้องเสริมความเข้าใจระหว่างกันด้านความคิด วิถีชีวิต จารีตและค่านิยมที่ยังหลากหลายมากในโลกปัจจุบัน

­

­