สรุปการอบรม

การฝึกทักษะกระบวนกรขั้น 2 : การออกแบบกระบวนการเรียนรู้แบบมีส่วนร่วม

สำหรับภาคีเครือข่ายผู้ขับเคลื่อนงานด้านเด็กและเยาวชน (Active Citizen)

สนับสนุนโดยมูลนิธิสยามกัมมาจล ธนาคารไทยพาณิชย์ จำกัด (มหาชน)

วันที่ 22 - 25 กรกฎาคม 2558

ณ เรือนร้อยฉนำ กรุงเทพมหานคร

วันที่  22  กรกฎาคม  2558

แนะนำตัว

1. ชื่อ นามสกุล ชื่อเล่น
2. สุข ทุกข์ของชีวิตในช่วงเดือนที่ผ่านมา
3. ความรู้สึกที่ได้มาอบรม (เฉพาะผู้มาใหม่)

สุข ทุกข์ของชีวิตในช่วงเดือนที่ผ่านมา

• กังวลเรื่องสุขภาพ
• สุขจากประสบการณ์การได้ไปเที่ยวพักผ่อนไปต่างจังหวัด
• โดยภาพรวมมีความสุข
• ทุกข์เกี่ยวกับการเดินทางไปทำงานบ่อย
• กังวลเรื่องการบ้านของการอบรมฯ
• ทุกข์/หงุดหงิด จากการกระทำและคำพูดของตนเอง
• สุขที่ได้กลับบ้าน ได้อยู่บ้าน
• เหนื่อย/กดดันจากการทำงาน แต่ก็มีความสุข
• สุขที่ได้เรียนรู้ ได้ทำสิ่งใหม่ๆ
• มีความสุข/สนุกกับการทำงานและการลงพื้นที่
• สุขที่ได้เจอเพื่อนในเครือข่าย
• สุขที่ได้เห็นผลงานจากการทำงานเห็นความร่วมมือของทีมงาน
• กังวลเกี่ยวกับเรื่องงาน
• ได้เรียนรู้จากทั้งความสุขและความทุกข์
• ได้นำสิ่งที่เรียนรู้ในการอบรมครั้งก่อนไปใช้
• หลังจากมาอบรมครั้งที่แล้วรู้สึกมีความมั่นใจในการทำกิจกรรมมากขึ้น
• สุขที่สามารถจัดการกับอารมณ์ของตัวเองได้ มีความสามารถมากขึ้น

­

ความรู้สึกที่ได้มาอบรม (เฉพาะผู้มาใหม่)

• ดีใจที่ได้เข้าร่วม
• รู้สึกดีที่ได้มานิ่งเพื่อมองตัวเองอีกครั้ง
• ตื่นเต้น 
• ดีใจที่ได้มาเรียนรู้สิ่งใหม่ เพื่อเอาไปปรับใช้

­

ข้อตกลงร่วมกัน

1. อยู่ร่วมอบรมอย่างต่อเนื่อง
2. รับฟังกันอย่างใส่ใจ
3. ปิดเสียงโทรศัทพ์มือถือ งดการใช้เครื่องมือสื่อสารระหว่างอบรม
4. สะท้อนกันอย่างตรงไปตรงมา ด้วยท่าทีที่เป็นมิตร
5. ใจกว้างกับตนเองและเพื่อนในการฝึกและสะท้อนกัน

­

เนื้อหาในการอบรมครั้งนี้ (TOT#2)

1. เป้าหมายการเรียนรู้ / องค์ประกอบของการเรียนรู้
2. การออกแบบการเรียนรู้
3. กิจกรรมผ่านประสบการณ์ตรง การถอดทบเรียนเพื่อการเรียนรู้ร่วมกัน
4. ศิลปะในการสะท้อนการทำงาน

­

กิจกรรม สั่งฆ่า

โจทย์ :      วางกลยุทธเพื่อสั่งฆ่าทีมตรงข้ามให้ได้มากที่สุด

กติกา :      ให้ทั้งสองทีมเขียนชื่อเล่นของตัวเอง แล้วสลับรายชื่อกับอีกทีมหนึ่ง ให้ทีมใดทีมหนึ่งเริ่มส่งรายชื่อของคนที่ต้องการสั่งฆ่าให้กับผู้นำกิจกรรม หากรอบต่อไปผู้ที่ถูกทีมตรงกันข้ามสั่งฆ่านั้นเป็นผู้ออกมาส่งรายชื่อก็จะถูกเก็บ (ต้องออกจากการเล่น) มีเวลารอบละ 3 วินาที สามารถส่งรายชื่อซ้ำได้

­

เป้าหมายการเรียนรู้ สิ่งที่เราอยากให้ผู้เรียนเปลี่ยนแปลง คือ

• ความคิด ความเชื่อ มุมมองใหม่ๆ ทัศนคติ ความรู้
• พฤติกรรม การแสดงออก การกระทำ เปลี่ยนไปจนกลายเป็นนิสัยจนเกิดร่องพฤติกรรมใหม่
• ทักษะ ความสามารถ ทำจนคุ้นเคยและเชี่ยวชาญในด้านนั้นๆอาชีพ การใช้ชีวิต
• ไหวพริบปฏิภาณ
• เกิดมโนธรรม สำนึกทางสังคม
• รู้จักตนเอง เห็นศักยภาพ
• เข้าใจจิตใจ รู้เท่าทันอารมณ์ ความรู้สึก มีความมั่นคงภายใน มีจิตใจที่เข้มแข็งสามารถกับการเผชิญกับความผันแปรของโลกภายนอก
  • เกิดความเปลี่ยนแปลงทางด้านปัญญาที่ลุ่มลึก รู้เท่าทันความจริง ไม่ยึดมั่นถือมั่น

ปัจจัยที่สำคัญในการสร้างกระบวนการเรียนรู้

• ตั้งเป้าหมายที่ชัดเจน
• กำหนดเนื้อหาที่จำเป็น สำหรับใช้ในการเรียนรู้ร่วมกัน
• กระบวนการเรียนรู้แบบผ่านประสบการณ์ตรง กิจกรรม วิธีการสอน
• การสรุปบทเรียน ถอดบทเรียน การแลกเปลี่ยนจนเกิดความรู้มวลรวมของกลุ่ม
• บรรยากาศการเรียนรู้
  • เป็นพื้นที่ที่รู้สึกปลอดภัย ไม่เสี่ยง มีเสรีภาพในการแสดงออก
  • สถานที่พร้อม ไม่มีอุปสรรคต่อการแลกเปลี่ยน สอดคล้องกับเป้าหมายการเรียนรู้/เนื้อหา
• กลุ่มเป้าหมาย / ผู้เรียน
  • ควรทราบพื้นฐาน / ความหลากหลายของผู้เรียน
  • รู้จุดมุ่งหมาย ความต้องการของผู้เรียน
  • ความเชื่อมโยงระหว่างผู้เรียนกับกระบวนกร ลดช่องว่างระหว่างกัน
• คุณสมบัติของผู้จัดการเรียนรู้ / กระบวนกร
  • กระตุ้นให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ภายใน
  • มีทักษะพื้นฐาน เช่น การตั้งคำถาม การฟัง
  • มีความมั่นคงภายใน ลดตัวตน
  • เชื่อมั่นในศักยภาพของผู้เรียน เข้าใจความหลากหลายในการเรียนรู้ เห็นช่องทางในการเรียนรู้ของแต่ละคน
• มีพื้นที่ปฏิบัติจริงหลังการเรียนรู้ เนื้อหากระบวนการควรนำไปใช้จริงได้ เชื่อมโยงกับชีวิตจริง
• จัดเวลาให้เหมาะสมกับผู้เรียน มีอุปกรณ์เครื่องมือช่วยในการเรียนรู้

วิธีการออกแบบการเรียนรู้

• เข้าใจเบื้องลึกของเป้าหมาย และแยกองค์ประกอบของเนื้อหา
• ใช้กระบวนการผ่านประสบการณ์ตรงที่สอดคล้องกับเนื้อหา
• เห็นเงื่อนไข เบื้องหลังของกิจกรรมผ่านประสบการณ์ตรงนั้นๆ

ลักษณะของกระบวนการเรียนรู้ผ่านประสบการณ์ตรง (กิจกรรม)

• กิจกรรมที่ได้เห็น ได้ลงมือทำเอง และทำให้เราเข้าใจบทเรียนด้วยตัวเอง (ต่างจากการรับจากประสบการณ์มือสองของกระบวนกร) มีรูปแบบกิจกรรมคือ
  • เกมส์ สถานการณ์จำลอง
  • การลงพื้นที่ การทำงานจิตอาสา
  • การแลกเปลี่ยนเรียนรู้ที่ก่อให้เกิดความเข้าใจใหม่ๆ (ขึ้นอยู่กับเนื้อหาและวัตถุประสงค์การพูดคุย)
  • การลงมือทำโครงการ
  • ศิลปกรรม
  • บทบาทสมมติ
  • การสัมผัสกับธรรมชาติ เดินป่า ธรรมยาตรา

ความสำคัญของการเรียนรู้ผ่านประสบการณ์

• ทำให้ทราบว่าตนเองทำดีหรือไม่ อย่างไร ควรปรับปรุงอะไร
• ผู้เรียนเข้าใจง่ายขึ้น เข้าถึงเร็วขึ้น
• มีความรู้บางอย่าง ความจริงบางชุดที่ไม่สามารถอธิบายผ่านภาษาพูดหรือภาษาเขียนได้ กิจกรรมผ่านประสบการณ์ช่วยให้เรียนรู้ได้ เช่น ประสบการณ์การรู้ธรรมบางอย่าง
• เมื่อเรียนรู้ผ่านประสบการณ์ตรง ทำให้เกิดการเรียนรู้ที่ลึกซึ้งยั้งยืน เพราะนำไปเชื่อมโยงกับตนเอง และเนื่องจากมีการเปิดประตูการเรียนรู้ที่มากกว่าเพียงแค่การฟัง (เปิดประสาทสัมผัสหลายมิติ)
• เกิดการเปลี่ยนแปลงแบบถอนรากถอนโคนตั้งแต่ความคิดไปจนถึงพฤติกรรม
• เกิดบรรยากาศการเรียนรู้ที่ไม่น่าเบื่อ
• เกิดทักษะที่สามารถนำไปใช้ได้จริง จากการลงมือทำหรือฝึกฝน
• ทำให้ก้าวข้ามข้อจำกัดของตนเอง ขยายพื้นที่การเรียนรู้
• ได้เรียรู้ที่จะเผชิญกับอัตตา (ตัวตน) ของตอนเองอย่างชัดเจน และเกิดการสั้นสะเทือนตัวตน ลดความยึดมั่นถือมั่น

ลักษณะของกิจกรรมที่ดี

• สัมพันธ์กับเป้าหมายที่ตั้งไว้ สัมพันธ์กับเนื้อหา
• ง่ายต่อความเข้าใจของผู้เรียน ตัวกิจกรรมไม่ซับซ้อน
• รูปแบบของกิจกรรมสัมพันธ์กับกลุ่มเป้าหมาย ทั้งวัย ความหลายหลาย ความต้องการ และข้อจำกัดของกลุ่ม
• วางเงื่อนไขให้มีความสัมพันธ์กับชีวิตจริง เมื่อทำแล้วสามารถนำไปใช้ในชีวิตจริงได้ (โดยผ่านการสังเกตเงื่อนไขในชีวิตจริงบ่อยๆ)
• มีความเสี่ยงในระดับหนึ่งทำให้ผู้เรียนออกจากพื้นที่คุ้นเคย (comfort zone) ที่เอื้อให้เกิดภาวะท้าทายในการเรียนรู้ (Learning Zone) แต่ต้องไม่ถึงกับเป็นพื้นที่อันตราย (alarm zone)
• ผู้เรียนได้ลงมือทำจริง มีปฏิสัมพันธ์กับเพื่อน เชื่อมโยงกับตนเอง เรียนรู้ผ่านหลายช่องทาง
• มีหลุมพรางแห่งการเรียนรู้ ที่ทำให้เกิดการสั่นสะเทือนภายในตัวผู้เรียน

­

วิธีการออกแบบกิจกรรม

          ผู้ออกแบบกิจกรรมควรตื่นตัวต่อการเรียนรู้ หมั่นสงสัยใคร่รู้ จับบริบทและเงื่อนไขของเนื้อหานั้นในชีวิตจริง โดยใช้วิธีคิดแตกองค์ประกอบ

วิธีที่ 1 ใช้เป้าหมายและเนื้อหาเป็นตัวตั้ง (ผูกโจทย์ &เงื่อนไข เข้ากับเนื้อหา) : คิดใหม่

1. แตกเนื้อหาที่ต้องการให้เกิดการเรียนรู้
2. คิดเงื่อนไขที่ทำให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ : ต้องหมั่นสังเกต วิเคราะห์ เชื่อมโยงกับชีวิตจริง
3. ทดลองทำในกลุ่มกระบวนกร รับฟังข้อคิดเห็น ปรับแก้ไขจนลงตัว
4. ทำจริงกับผู้เรียน หมั่นสังเกต เก็บข้อมูลเพื่อนำมาปรับพัฒนา

ปัจจัยเสริม

• หมั่นสังเกตการจัดกิจกรรมของกระบวนกรท่านอื่นนำมาวิเคราะห์ ทบทวน
• ซักถามข้อสงสัย เรียนรู้เพิ่มเติม จากกระบวนกรท่านอื่น
• หมั่นดูกระบวนการจากสื่อต่างๆ นำมาวิเคราะห์ ผูกโยง ปรับ เป็นกิจกรรมใหม่
• มีคลังข้อมูลเรื่องการออกแบบกิจกรรม
• เปิดพื้นที่การเรียนรู้ของตนเองให้หลากหลาย

วิธีที่ 2 พัฒนาจากกิจกรรมเดิม (Copy & Development)

1. ต้องรู้ว่ากิจกรรมนำไปสู่เรื่องอะไร (สังเกตผลจากพฤติกรรมผู้เรียน)
2. ทราบโจทย์ วิธีการ กติกาอย่างแม่นยำ
3. เห็นเงื่อนไขสำคัญของกิจกรรมว่าส่งผลให้เกิดอะไร
4. ปรับเงื่อนไขของกิจกรรมให้เหมาะสมกับเป้าหมาย เนื้อหาที่เราต้องการ
5. ทดลองทำ ตั้งข้อสังเกตปรับปรุงจนลงตัว

โจทย์(การบ้าน)

• ออกแบบกระบวนการ โดยให้เนื้อหา เป้าหมาย เป็นตัวตั้ง
• เวลาทำกิจกรรม 25 นาที
• กลุ่มช่วยสะท้อนกระบวนการ 30 นาที

วันที่ 23 กรกฎาคม 2558

กิจกรรม ฝึกออกแบบกระบวนการใหม่ (รอบที่ 1)

• ให้แบ่งกลุ่มย่อย 3 กลุ่ม
• โดยให้แต่ละคู่ ฝึกออกแบบกระบวนการ คนละ 25  นาที เพื่อนสะท้อน 30 นาที

หมายเหตุ    รายละเอียดกิจกรรมอยู่ในภาคผนวก

คำถามเกี่ยวกับการฝึกออกแบบกิจกรรมผ่านประสบการณ์ตรง

• ถาม       จำเป็นหรือไม่ที่กิจกรรมต้องมีเป้าหมาย / เนื้อหาการเรียนรู้เพียง 1 อย่าง
• ตอบ      การออกแบบจำเป็นต้อง
  • เข้าใจกระบวนการนั้นตั้งแต่ต้นจนจบ
  • มีการทดลองทำกิจกรรม เฝ้าสังเกต และนำข้อมูลจากกลุ่มเป้าหมายมาปรับแก้ไข และพัฒนาตลอดเวลา
  • จัดวางเงื่อนไขในกิจกรรมให้นำไปสู่บทเรียนที่ต้องการ
  • จำกัดขอบเขตของเนื้อหาชัดเจน
  • เข้าใจขอบเขตและความเชื่อมโยงของเนื้อหาชัดเจน
  • การมีเป้าหมายน้อย ทำให้ง่ายต่อการสรุปบทเรียนและเกิดการเรียนรู้ต่อผู้เรียน
  • มีเป้าหมายชัดเจน (ต้องแตกเนื้อหา)
  • เข้าใจธรรมชาติของกิจกรรมนั้นๆ

• ถาม      มีเกณฑ์ในการพิจารณาว่ากิจกรรมนำไปสู่บทเรียนได้อย่างแท้จริงหรือไม่
• ตอบ     สังเกตขณะทำกิจกรรม  สังเกตจากข้อมูลการสรุปกิจกรรมของกลุ่ม   รับฟังเสียงสะท้อนจากผู้เข้าร่วม

­

• ถาม     ผู้เข้าร่วมควรเกิดการเรียนรู้ ตอนไหนจึงจะเป็นกิจกรรมที่ดี (กระบวนกรควรบอกว่าจะได้รียนรู้อะไรก่อนการทำกิจกรรมหรือไม่)
• ตอบ     ในช่วงที่ทำกิจกรรม ควรสร้างความสั่นสะเทือนภายใน เชื่อมโยงจนนำไปสู่การเรียนรู้ภายในตน (เกิดการเรียนรู้ที่สดใหม่ขณะทำกิจกรรม)

• ถาม     เวลาที่เหมาะสมในการทำกิจกรรมที่ก่อให้เกิดการเรียนรู้
• ตอบ     ไม่มีระยะเวลาตายตัว ขึ้นอยู่กับเป้าหมายของกิจกรรม , เนื้อหาที่ต้องการให้เกิดการเรียนรู้ และการตอบสนองของผู้เรียน จึงต้องมั่นสังเกตกระบวนการ และปรับให้เหมาะสม

• ถาม      เกณฑ์ในการรักษากติกา
• ตอบ     ถ้าเป็นเงื่อนไขสำคัญที่ก่อให้เกิดการเรียนรู้ ต้องรักษาอย่างเคร่งครัด

ข้อสังเกต

1. สามารถที่จะจัดกิจกรรมไปพร้อมกับการพูดคุยแลกเปลี่ยนเป็นระยะได้ เพื่อเป็นวิธีการหนึ่งในการเข้าสู่เนื้อหา (ไม่จำเป็นต้องสรุปบทเรียนหลังจากทำกิจกรรมเสร็จเสมอไป)
2. การหล่อเลี้ยงจินตนาการ

• คนเรามีความคิดสร้างสรรค์อยู่แล้ว แต่มันจะตกร่องความคิดแบบกลไก ที่มักจะทำลายจินตนาการ ลองจินตนาการในเรื่องที่ดูเป็นไปไม่ได้ คิดออกจากกรอบเดิม
• หมั่นมีวินัยในการสร้างจินตนาการ ความคิดสร้างสรรค์
• จับสังเกตสิ่งรอบตัว เอามาคิดต่อ

โจทย์ (การบ้าน)

• คิดกระบวนการเรียนรู้จะเป็นกิจกรรมใหม่ หรือปรับปรุงจากกิจกรรมเดิมหรือไม่
• ใช้เวลาในการทำกิจกรรม และถอดบทเรียน ๕๐ นาทีพร้อมทั้งออกแบบแนวคำถามมาไว้ล่วงหน้าด้วย

วันที่  24  กรกฎาคม  2558

­

การสรุปบทเรียน  คือ

• การทบทวนภายในจากสิ่งที่เกิดขึ้นในอดีต เพื่อเรียนรู้จากสิ่งนั้นๆ (จากเหตุการณ์ จากผู้คน จากความผิดพลาด ฯลฯ) และนำไปใช้ในอนาคต
• เราสามารถสรุปบทเรียนได้จาก กิจกรรม การทำงาน บุคคล ประวัติศาสตร์

การสรุปบทเรียนจากกิจกรรมผ่านประสบการณ์ตรง

ประโยชน์และความสำคัญ

• เพื่อให้เกิดการแลกเปลี่ยนระหว่างกันทำให้  ความคิดชัดขึ้น เห็นมุมมองที่หลากหลาย
• เพื่อให้เกิดการทบทวนตรวจสอบทบเรียนภายใน เกิดการเรียนรู้ร่วมกันระหว่างผู้เรียน นำไปสู่การต่อยอดทางความคิด
• เกิดการตรวจสอบกับข้อมูลความรู้ หรือมุมมองในอดีต นำไปสู่การปรับความคิด ทัศนคติ (ตอกย้ำความถูกต้อง หรือเห็นความผิดพลาดเพื่อมองหาลู่ทางใหม่ๆ)

ปัจจัยที่ช่วยในการสรุปบทเรียน

• จุดประสงค์ของกิจกรรมที่จัด
• ความเข้าใจในสาระสำคัญของเนื่องหาการเรียนรู้เงื่อนไขของกิจกรรม
• มีวิธีคิดที่ชัดเจน คือ 
  • การจัดเรียนเนื้อหาหรือความคิดที่กระจัดกระจายให้เป็นลำดับ ขั้นตอน
  • สิ่งที่ช่วยให้ความคิดเป็นระบบ

ตัวอย่างวิธีคิด

1. การแยกแยะองค์ประกอบเพื่อให้เข้าใจ เข้าถึงสิ่งนั้น อย่างแยกแยะและเห็นความเชื่อมโยง คำถาม “มันประกอบไปด้วยอะไร?”
2. สืบสาวหาเหตุ ใช้เพื่อค้นหาที่มาของปัญหา หรือสภาพที่เป็นอยู่ในปัจจุบัน คำถาม “มันเกิดจากอะไร”
3. อริยสัจสี่ เพื่อวิเคราะห์การแก้ปัญหา

• สภาพปัญหา (ทุกข์) 
  • แยกแยะองค์ประกอบคำถาม “มีสภาพเป็นอย่างไร” “อาการเป็นอย่างไร” (เพื่อสกัดสภาพปัญหา ให้เข้าใจปัญหาอย่างแท้จริง)
• สาเหตุ (สมุทัย) 
  • สืบสาวหาเหตุ คำถาม “เกิดจากอะไร”
• เป้าหมาย (วิโรจน์) หรือสภาพที่ปัญหาลดลง 
  • แยกแยะองค์ประกอบ
• แนวมางแก้ไข (มรรค) ทางออก วิธีการ

ตัวอย่างขั้นตอนของการสุปทบเรียน หลังกิจกรรมผ่านประสบการณ์ตรง

ปัจจุบัน     ประสบการณ์ที่เกิดขึ้นสดๆในกิจกรรม (สิ่งที่เกิดขึ้น , ความรู้สึก)

คำถาม     “รู้สึกอย่างไร”

               “เพราะอะไรจึงรู้สึกเช่นนั้น?” (เพื่อสะท้อนตัวตน ทำให้เห็นตนเองภายใน)

               “แบ่งปันประสบการณ์ที่เกิดขึ้นในกิจกรรม”

อดีต        เทียบเคียงประสบการจากอดีต หรือเห็นเชื่อมโยงกับอดีตที่ผ่านมา

คำถาม     “จากกิจกรรมเหมือนหรือต่างจากอดีตที่ผ่านมา”

               “เพราะเหตุใดจึงเป็นเช่นนั้น”

อนาคต     นำบทเรียนไปปรับใช้ในชีวิตจริง

คำถาม     “จะทำอย่างไรให้สิ่งที่เกิดขึ้นในกิจกรรมเกิดขึ้นในชีวิตจริง”

กิจกรรม ฝึกออกแบบกระบวนการใหม่ (รอบที่ 2)

• ทำกิจกรรม 20-25 นาที
• ถอดบทเรียน 25-30 นาที
• สะท้อนการฝึก 40 นาที

25  กรกฎาคม 2558

คำถามเกี่ยวกับการสรุปบทเรียน

• ถาม      มีวิธีตั้งคำถามอย่างไรให้ไปถึงเนื้อหา การเรียนรู้ที่วางไว้
• ตอบ     โดยใช้วิธีคิด 
  • แตกเนื้อหาให้ชัดเจน, สรุปบทเรียนหลังจัดกระบวนการ
  • เห็นความเชื่อมโยงเนื้อหา
  • ทดลองตั้งคำถาม (ลองถาม - ตอบกันดู)

• ถาม     เราตั้งคำถามเรื่องความรู้สึกเพื่ออะไร
• ตอบ     ตรวจสอบความรู้สึกของผู้เล่น

                   เป็นการเชื่อมโยงกับผู้เล่นและกิจกรรม

                   เป็นช่องทางให้กระบวนกรเห็นแนวโน้มว่าได้เนื้อหาตามที่ต้องการหรือไม่

                   สะท้อนการเรียนรู้ผ่านฐานใจ ทำใก้เกิดการสั่นสะเทือนภายใน

• ถาม     กิจกรรมแบบไหนที่ไม่ต้องถามความรู้สึก
• ตอบ     ในกรณีที่กิจกรรมเน้นการเรียนรู้ฐานหัว (เช่น ต้องการให้เรียนรู้ว่าอะไรที่ทำให้เราพลาด)

                    แต่ถ้ามีกรณีที่เกิดอารมณ์ความรู้สึกระหว่างทำกิจกรรมก็ควรถาม

                    ดังนั้นขึ้นอยู่กับการจับสังเกตของกระบวนกร ไม่มีกฎตายตัว

• ถาม     การออกแบบกิจกรรมเพื่อให้สอดคล้องกับเนื้อหาที่ตั้งไว้ จะทำอย่างไรให้เกิดการเรียนรู้ที่ตรงตามเนื้อหา
• ตอบ     ถ้ามีหลายกิจกรรมควรทดลองเพื่อเปรียบเทียบ

                   ถ้ากิจกรรมไม่สามารถพาไปสู่เนื้อหาที่ตั้งไว้ ควรเปลี่ยนกิจกรรม

                   กระบวนกรต้องหมั่นสังเกตกระบวนการ มีคลังกิจกรรม และเนื้อหาของกิจกรรมนั้น

ข้อเสนอ

• หมั่นสังเกตคำถามของเรา ที่ใช้ในการสรุปทบเรียน ต้องถามตัวเองว่า เราถามคำถามนี้ไปเพื่ออะไร
• จับสังเกตปรากฎการณ์ เงื่อนไขต่างๆที่เกิดขึ้นในชีวิตจริงในสื่อ เพื่อเอามาเป็นเงื่อนไขในการจัดกิจกรรม

ความในใจที่อยากบอกกล่าว : เรื่องที่จะจดจำไปได้อีก 6 เดือน

• เรื่องประสบการณ์ตรงจากการลองออกแบบกิจกรรม
• ยิ่งเป็นกิจกรรมที่เสี่ยงก็ยิ่งได้เรียนรู้เยอะ
• การได้เล่นเกมส์ที่ยากๆ ท้าทาย ทำให้จำฝังใจ
• รู้สึกดีที่ได้ออกแบบกิจกรรมใหม่ ทำให้คนอื่นได้เรียนรู้ได้
• ภาพที่ตื่นเต้นในขณะทำกิจกรรม
• เงื่อนไขกิจกรรมต้องสัมพันธ์กับการเรียนรู้และการตั้งคำถาม
• การสังเกตสิ่งรอบตัวมาใช้ในการออกแบบกิจกรรม
• จดจำเกมส์ของตัวเอง ที่คิดเองตั้งแต่ต้นจนจบ จะเอาไปปรับปรุงจนกว่าจะสมบูรณ์
• สิ่งที่เรียนรู้ใหม่ๆ และได้แรงบันดาลใจในการปรับปรุงในอนาคต
• เสียดายความผิดพลาดในกิจกรรม และอยากเอาไปปรับปรุงเรื่องความมั่นคงภายในตนเอง
• ในกระบวนการออกแบบกิจกรรมต้องเกิดการแลกเปลี่ยนกับเพื่อนๆ
• การควบคุมอารมณ์ของตนเองให้มากขึ้น
• ประสบการณ์ตรงที่ได้เรียนรู้จากกลุ่มในฐานะกระบวนกรและการออกแบบกิจกรรม (เป็นวิศวกรการเรียนรู้)
• การถามตัวเองว่าเราเข้าใจเป้าหมายของเราอย่างแท้จริงหรือไม่
• ทำเป้าหมายของตัวเองให้ชัด และทำให้ผู้เข้าร่วมรู้สึดชัดเช่นเดียวกับเรา
• เรียนรู้ว่าการออกแบบกิจกรรมเป็นสิ่งที่ยากสำหรับตัวเอง และจะพยายามสังเกตและทดลองต่อไป
• พยายามจำทุกเรื่องราวแล้วเอามาร้อยเรียงในการทำงานจริง

-  จบการอบรม - 

ดาวโหลดเอกสาร