โครงการห้องน้ำในฝัน

­

แกนนำ :  กลุ่มเด็กรุ่นใหม่หัวใจเกินร้อย

แกนนำเยาวชนมี 3 คน เป็นนักเรียน โรงเรียนพะตงประธานคีรีวัตน์   ดังนี้

1. เด็กหญิงกนกวรรณ แซ่โง้ว (เมย์)  ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 โรงเรียนพะตงประธานคีรีวัตน์ 
2. เด็กหญิงจิราภรณ์ แก้วสุวรรณ (อาย)  ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 โรงเรียนพะตงประธานคีรีวัตน์ 
3. เด็กหญิงพรรณี ศรีใจ (คิว)  ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 โรงเรียนพะตงประธานคีรีวัตน์ 

ที่ปรึกษาโครงการ    นางสาวนิรมล ทองชอุ่ม (มล) อายุ 57 ปี 

จบการศึกษา ระดับปริญญาตรี คณะจิตวิทยาแนะแนว วิทยาลัยครูสงขลา 

พี่เลี้ยงกลุ่ม   นายกรกช มณีสว่าง 

ปริญญาตรีคณะพาณิชยศาสตร์ และการจัดการ การจัดการสารสนเทศ และคอมพิวเตอร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตตรัง 

ตำแหน่ง เจ้าหน้าที่สงขลาฟอรั่ม  ฝ่ายปฏิบัติการรวบรวมข้อมูลและสารสนเทศเพื่อการสื่อสารสาธารณะและวิทยากรกลุ่มย่อย

­

โจทย์ปัญหา

เนื่องจากปัจจุบันห้องน้ำในโรงเรียนพะตงประธานคีรีวัฒน์เกิดปัญหาห้องน้ำไม่สะอาดทำให้ส่งกลิ่นเหม็นและเป็นแหล่งมั่วสุมของยาเสพติด อันมาจากสาเหตุนักเรียนในโรงเรียนพะตงประธานคีรีวัฒน์ขาดจิตสำนึกในการรักษาความสะอาดห้องน้ำของโรงเรียน ส่งผลให้นักเรียนในโรงเรียน มีทัศนคติไม่ดีในการใช้ห้องน้ำ เช่น มีกลิ่นบุหรี่ทำให้นักเรียนไม่อยากเข้าห้องน้ำ มีการมั่วสุมยาเสพติดฯลฯ

ทางโครงการห้องน้ำในฝัน จึงมีแนวคิดที่จะปรับภูมทัศน์ห้องน้ำ มีวิธีการศึกษาการทำน้ำหมักชีวภาพ เช่น น้ำหมักชีวภาพที่ทำมาจากเศษผลไม้ที่มีรสเปรี้ยวที่เหลือใช้ ฯลฯ มีการทำสบู่เหลวอนามัยสำหรับล้างมือโดยใช้พืชสมุนไพรจากแปลงสมุนไพรที่ได้ปลูกไว้บริเวณหน้าห้องน้ำ เช่น ใบเตยหอม, ตะไคร้หอม เป็นต้น หลังจากนั้นทีมแกนนำร่วมกันประชาสัมพันธ์โดยมีการทำป้ายรณรงค์ ด้วยวิธีการใช้คำคม เพื่อให้นักเรียนในโรงเรียนเล็งเห็นถึงความสำคัญของความสะอาดในการใช้ห้องน้ำ เมื่อมีการดำเนินโครงการแล้วเสร็จทางกลุ่มคาดหวังว่าห้องน้ำจะมีความสะอาด ไม่ส่งกลิ่นเหม็น ไม่เป็นแหล่งมั่วสุมของยาเสพติด และที่สำคัญคือเพื่อนนักเรียนในโรงเรียนรวมถึงแกนนำเยาวชนเกิดจิตสำนึกในการรักษาความสะอาดห้องน้ำของโรงเรียนพะตงประธานคีรีวัฒน์มากขึ้นอีกด้วย

เป้าหมาย :

เพื่อให้นักเรียนในโรงเรียนเล็งเห็นถึงความสำคัญของความสะอาดในการใช้ห้องน้ำ ห้องน้ำจะมีความสะอาด ไม่ส่งกลิ่นเหม็น ไม่เป็นแหล่งมั่วสุมของยาเสพติด และที่สำคัญคือเพื่อนนักเรียนในโรงเรียนรวมถึงแกนนำเยาวชนเกิดจิตสำนึกในการรักษาความสะอาดห้องน้ำของโรงเรียนพะตงประธานคีรีวัฒน์มากขึ้น

กระบวนการขั้นตอนการปฏิบัติงาน

กิจกรรม 1   เรียนรู้และจัดทำน้ำมักและสบู่เหลวชีวภาพจากสมุนไพร

1.1 ศึกษาข้อมูลเกี่ยวกับการทำน้ำมัก และสบู่ชีวภาพจากสมุนไพรจากครูผู้รู้ และจากอินเตอร์เน็ต

กิจกรรม 2 สำรวจและวางแผนปรับปรุงห้องน้ำ

2.1  ประชุมกลุ่มแกนนำเพื่อวางแผนในการปรับปรุงห้องน้ำ

2.2  รับสมัครแกนนำกลุ่มเยาวชนร่วมโครงการในการทำความสะอาดห้องน้ำ

กิจกรรม 3 ปฏิบัติการทำความสะอาดห้องน้ำ

3.1  จัดทำน้ำมักและสบู่เหลวชีวภาพจากสมุนไพร

3.2  ลงมือปฏิบัติการทำความสะอาดห้องน้ำและทดลองการใช้น้ำมักและสบู่เหลวชีวภาพจากสมุนไพร

3.3  นำใบเตยหอมมาใส่ขวดประดับตกแต่งในห้องน้ำเพื่อเป็นการดับกลิ่น

3.4  ทาสีห้องน้ำจำนวน 2 ห้อง

กิจกรรม 4 ทำแปลงสมุนไพร

4.1  ปรับภูมิทัศน์โดยการปลูกแปลงพืชสมุนไพร เช่น ใบเตย, ต้นมะกรูด,ตะไคร้, ดอกไม้ ฯลฯ ไว้บริเวณหน้าห้องน้ำ

กิจกรรม 5 การรณรงค์ประชาสัมพันธ์สร้างจิตสำนึกในการรักษาความสะอาด

5.1  ทำสื่อป้ายคำคมในการใช้ห้องน้ำที่ถูกสุขลักษณะรวมถึงโทษภัยของยาเสพติด

5.2  ปฏิบัติการติดป้ายคำคม

5.3 ประชาสัมพันธ์การใช้ห้องน้ำที่ถูกสุขลักษณะ

กิจกรรม 6 สรุปผลการดำเนินงานโครงการ

กระบวนการทำงานของกลุ่ม

“ห้องน้ำ” เป็นสิ่งที่จำเป็นในชีวิตประจำวันของทุกคน แต่เมื่อทุกคนพูดถึงมักจะจินตนาการถึงสิ่งสกปรก สิ่งที่เป็นของปฏิกูล มีกลิ่นเหม็น น้อยนัก!!ที่ทุกคนจะจินตนาการถึงห้องน้ำในเรื่องที่เป็นสิ่ง สะอาด สดใส สวยงาม

“เด็กรุ่นใหม่หัวใจเกินร้อย”กลุ่มเยาวชนแกนนำโรงเรียนพะตงประธานคีรีวัฒน์ หมู่ 2 ถนนเทศบาล 31 ตำบลพะตง อำเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา 90230 เป็นกลุ่มเยาวชนที่ลุกขึ้นมาทำให้ห้องน้ำนักเรียนชาย โรงเรียนพะตงประธานคีรีวัฒน์ ให้มีชีวิตชีวาน่าใช้มากยิ่งขึ้น โครงการ “ห้องน้ำในฝัน” จึงเกิดขึ้นจากฝันเล็กๆ ของกลุ่มเยาวชนกลุ่มนี้ ที่ต้องการเห็นห้องน้ำมีความสวยงาม สะอาด และเป็นที่ ที่ทุกคนมีความสุข ได้ปลดปล่อยความทุกข์ออกไป รวมทั้งยังเป็นที่ของทุกคนในการเข้ามามีส่วนร่วมในการสร้างจิตสำนึกรักษาความสะอาดของห้องน้ำสาธารณะมากขึ้น

เยาวชนกลุ่มนี้ มีรูปแบบการทำงานแบบเพื่อนช่วยเพื่อน ช่วยเติมเต็มในสิ่งที่ขาดหาย เช่น เมื่อมีการทำงานในแต่ละครั้ง ทุกคนก็จะเข้ามาช่วยเหลือซึ่งกันและกันจนงานนั้นเสร็จไปได้ด้วยดีในทุกๆกิจกรรม และนอกจากนี้เยาวชนแกนนำกลุ่มนี้ยังมีกระบวนการทำงานที่เรียบง่ายไม่มีขั้นตอนที่ยุ่งยาก เริ่มคิดและมองจากสิ่งที่ใกล้ตัวของพวกเขาเองในการขับเคลื่อนทุกๆกิจกรรม เช่น

กิจกรรมแรก กิจกรรมการประชุมวางแผน ศึกษาข้อมูลบำบัดกลิ่นในห้องน้ำ เยาวชนแกนนำเริ่มจากการประชุมวางแผนเกี่ยวกับการดำเนินกิจกรรมโครงการเพื่อให้ตามแผนงานกิจกรรมที่พวกเขาได้วางแผนไว้ เมื่อพวกเขาได้ดูแผนงานประกอบสิ่งแรกที่พวกเขาได้ร่วมคิดจะทำร่วมกันคือ และการแบ่งบทบาทหน้าที่ภายในสมาชิกกลุ่มให้มีความชัดเจนดังนี้

1. ด.ญ.พรรณีศรีใจ (น้องคิว)ทำหน้าที่ในตำแหน่ง หัวหน้าโครงการ
2. ด.ญ.กนกวรรณแซ่โง้ว (น้องเมย์)ทำหน้าที่ในตำแหน่ง รองหัวหน้าโครงการและเลขานุการ
3. ด.ญ.กัลยรัตน์ช้างอินทร (น้องเฟิร์น)ทำหน้าที่ในตำแหน่ง เหรัญญิก ดูแลรายรับ-รายจ่ายของโครงการ
4. ด.ญ.จิราภรณ์แก้วสุวรรณ (น้องอาย)ทำหน้าที่ในตำแหน่ง ผู้ประสานงานทั่วไป
5. ด.ช.ชัยนันท์จำพานิชย์ (น้องเบิร์ด) ทำหน้าที่ในตำแหน่ง ผู้ประสานงานทั่วไป

เมื่อมีการมีการแบ่งบทบาทหน้าที่ชัดเจนแล้วเยาวชนแกนนำเริ่มหาข้อมูลวิธีการจัดการห้องน้ำ โดยเยาวชนพบว่า “น้ำหมักชีวภาพ” น่าจะเป็นตัวที่จะช่วยในการบำบัดกลิ่นในห้องน้ำได้ จึงทำการศึกษาหาสูตรในการทำน้ำหมักชีวภาพโดยเยาวชนจะแบ่งให้สมาชิกแต่ละคนไปหาสูตรที่มีความแต่ต่างกัน เพื่อนำมาเปรียบเทียบว่าสูตรไหนมีประสิทธิภาพในการดับกลิ่นมากที่สุด หลังจากจากนั้นกลุ่มเยาวชนได้ไปปรึกษาหารือกับคุณครูที่ปรึกษาซึ่งท่านเป็นผู้ที่มีความรู้เรื่องน้ำหมัก ท่านให้คำแนะนำว่าการทำน้ำหมักจากผลไม้ที่มีรสเปรี้ยวจะทำให้น้ำหมักนั้นมีประสิทธิภาพมากที่สุด และมีระยะเวลาในการหมักเร็วที่สุดด้วยโดยมีกระบวนการวิธีทำดังนี้ นำน้ำตาลทรายแดง จำนวน ๑ กิโลกรัม และ น้ำสะอาดในปริมาณ ๕ ลิตร ใส่ลงไปในถัง และคนให้ละลายเข้ากัน จากนั้นนำผลไม้ที่มีรสเปรี้ยว เช่น สับปะรด, มะม่วง, ส้ม จำนวน ๓ กิโลกรัม มาหั่นให้ผลไม้นั้นเป็นแว่นๆ และใส่ผลไม้ที่มีรสเปรี้ยว ขั้นตอนนี้ไม่ควรใส่จนเต็มเกินไป ปิดฝาให้สนิท หมัก ๓ เดือนเป็นอันใช้ได้และสามารถนำมาล้างห้องน้ำได้ทันที

และเมื่อเยาวชนได้สูตรในการทำน้ำหมักแล้ว เยาวชนคิดว่าห้องน้ำจะสะอาดอย่างเดียวไม่พอ ทุกคนที่มาห้องน้ำจะต้องมีสุขอนามัยที่ดีในการล้างมือ พวกเขาเลยไปศึกษาหาวิธีในการทำสบู่เหลวในการล้างมือสำหรับผู้ที่เข้ามาใช้ห้องน้ำด้วย โดยวิธีทำสบู่เหลวในการล้างมือมีขั้นตอนการทำดังนี้ นำ N70 (สารทำให้เกิดฟอง สำหรับใช้ทำน้ำยาอเนกประสงค์ต่างๆ) จำนวน ๑ กิโลกรัม ผสมกับเกลือ (ผงข้น) จำนวน ๑ กิโลกรัม คนไปในทิศทางเดียวกันและจากนั้นเติมน้ำสะอาดในปริมาณ ๕ ลิตร จากนั้นใส่สีหัวน้ำหอมลงไปและสารกันเสียลงไปคนให้เข้ากันเป็นอันใช้ได้

เมื่อพวกเขามีความรู้ในเรื่องการทำน้ำหมักและสบู่เหลวแล้ว พวกเขาก็เริ่มลงมือปฏิบัติจริง สำหรับกิจกรรมนี้พวกเขาบอกว่าเป็นกิจกรรมที่สนุกมาก รู้สึกเหมือนกับเรียนวิชาวิทยาศาสตร์ได้ทดลองจากของจริง และที่สำคัญเป็นสิ่งที่เป็นความรู้ใหม่ที่พวกเขาไม่เคยทำกันมาก่อน

กิจกรรมที่ 2  กิจกรรมปฏิบัติการทำความสะอาดห้องน้ำ หลังจากที่พวกเขาได้ทำน้ำหมักชีวภาพและทิ้งไว้เป็นระยะเวลา ๓ เดือน แต่ในช่วงนั้นพวกเขาบอกว่าถ้าจะรอถึง ๓ เดือน ไม่สามารถรอได้ พวกเขาจึงคิดหาวิธีการที่จะทำงานต่อโดยที่พวกเขาปรึกษาหารือกันในกลุ่ม และในที่สุดพวกเขาพบว่าที่บ้านของคุณครูที่ปรึกษาของพวกเขาเองมีน้ำหมักที่จะนำมาทดลองใช้ก่อนซึ่งเป็นสูตรเดียวกัน เมื่อพวกเขามีน้ำหมักในการทำความสะอาดห้องน้ำแล้ว พวกเขาคิดว่าถ้าพวกเขาจะทำกันเองมันไม่สามารถทำได้ เลยมีการเชิญชวนเพื่อนๆในห้องเรียน เพื่อนๆต่างโรงเรียน รวมถึงเพื่อนๆต่างโครงการ(โครงการหมอน้อย) เข้ามามีส่วนร่วมในการล้างห้องน้ำกับพวกเขา เมื่อพวกเขาได้ทดลองใช้น้ำหมักในการล้างห้องน้ำพวกเขาพบว่ามันสามารถดับกลิ่นให้ลดลงได้จริง

จากกิจกรรมดังกล่าวพวกเขาบอกว่าทำให้พวกเขาได้พิสูจน์ได้ว่า น้ำหมัก ของพวกเขาเอง สามารถดับกลิ่นเหม็นของห้องน้ำลงได้จริงๆ และที่สำคัญทำให้พวกเขาเองมีกิจกรรมในการสร้างสัมพันธภาพระหว่างเพื่อนอีกด้วย

กิจกรรมที่ 3  กิจกรรมทาสีและปรับภูมิทัศน์ห้องน้ำ หลังจากนั้นพวกเขาคิดว่า จากที่พวกเขามีน้ำหมักในการดับกลิ่นแล้ว ตอนนี้มันยังไม่เป็นดังฝัน พวกเขาเองอยากทำให้ห้องน้ำที่เก่าๆ ที่ไม่น่าใช้กลับมาใหม่อีกครั้งโดยการทาสีห้องน้ำใหม่ให้ดูสดชื่นมีชีวิตชีวามากยิ่งขึ้น โดยในกิจกรรมนี้พวกเขาได้ไปเชิญชวนน้องๆในโรงเรียนที่สนใจทำอะไรเพื่อส่วนร่วมเข้ามาทำกิจกรรมในครั้งนี้กับพวกเขาเหล่าเยาวชนแกนนำ

เมื่อถึงวันที่กำหนดในการทำกิจกรรมทาสีห้องน้ำ พวกเขาเล่าให้ฟังว่าครั้งแรกก็รู้สึกถอดใจที่ไม่มีใครมาเข้าร่วม แต่ไม่เป็นไรพวกเขาทั้ง 5 คนจะทำกันเอง แต่เมื่อเวลาผ่านไประยะหนึ่งก็มีน้องๆในโรงเรียนพะตงประธานคีรีวัฒน์ ประมาณ 30 คน เข้ามาทำกิจกรรมร่วมกับพวกเขา พวกเขารู้สึกดีใจและไม่เคยคิดเลยว่าจะมีคนมาเข้าร่วมกิจกรรมครั้งนี้และจากกิจกรรมนี้มีน้องๆบ้างส่วนที่เข้าร่วมกิจกรรมสนใจน้ำหมักในการดับกลิ่นห้องน้ำ ทางกลุ่มเยาวชนแกนนำได้มีการบอกกรรมวิธีในการทำน้ำหมักให้กับน้องๆได้รับทราบกัน

นอกจากนี้ยังมีการปรับภูมิทัศน์รอบๆบริเวณห้องน้ำ มีการนำพืชสมุนไพรมาจัดเป็นสวน อาทิ ใบเตย, ต้นมะกรูด,ตะไคร้หอม เป็นต้น เยาวชนแกนนำบอกว่าพืชสมุนไพรที่ปลูกดังกล่าว เมื่อมันเติบโตจะสามารถนำไปดับกลิ่นของห้องน้ำได้และถ้าสมุนไพรเหล่านี้มีจำนวนมากพอ ก็ยังสามารถนำมาใส่ในน้ำหมักและสบู่เหลวล้างมือได้อีกด้วย

การทำงานของเยาวชนแกนนำกลุ่ม “เด็กรุ่นใหม่หัวใจเกินร้อย” หากลองมองเข้าไปดูในทักษะชีวิตและความเป็นพลเมือง หลังจากทำโครงการ พวกเขาได้สะท้อนถึงคุณค่าของการเรียนรู้จากการทำงานพบว่า กลุ่มเยาวชนแกนนำมีจิตสำนึกในการใช้รักษาความสะอาดห้องน้ำสาธารณะรวมถึงห้องน้ำที่บ้านของตัวเองมากขึ้นอีกด้วย ยังทั้งกล้าที่จะทำในสิ่งที่คนอื่นรังเกียจ เช่น

ด.ญ.พรรณี ศรีใจ (น้องคิว) หนึ่งในเยาวชนแกนนำ บอกว่า “หลายๆ คน ถามพวกเราว่าทำไมเราต้องมาล้างห้องน้ำ ทั้งๆที่มันเป็นเรื่องสกปรกน่ารังเกียจที่สำคัญมันไม่ใช่หน้าที่ของเราเลยและถ้ามีคนอื่นๆเข้ามาใช้ต่อ มันก็กลับมาสกปรกเหมือนเดิม หนูเลยตอบว่าพวกเราอยากทำให้ห้องน้ำมีความสะอาด เพราะพวกเราคิดว่ามันเป็นการปลูกฝั่งจิตสำนึกในการใช้ห้องน้ำให้ถูกสุขลักษณะโดยทางอ้อม เมื่อพวกเราทำความสะอาดเสร็จแล้ว ห้องน้ำก็สะอาดน่าใช้ เมื่อคนเข้ามาทีหลังเห็นห้องน้ำมีความสะอาดเลยไม่กล้าที่จะทำสกปรกต่อ”

และนอกจากนี้ทางกลุ่มเยาวชนแกนนำได้เรียนรู้ในเรื่อง มีความเคารพซึ่งกันและกันในการตัดสินใจในการทำงานกลุ่ม กล้าพูดกล้าแสดงความคิดเห็นมากยิ่งขึ้น เช่น ในการทำกิจกรรมทุกครั้ง ในการทำงานของเยาวชนแกนนำกลุ่มนี้ มีการตัดสินใจร่วมกัน เมื่องานนั้นสำเร็จก็ภูมิใจร่วมกัน เมื่อโดนตำหนิก็โดนตำหนิร่วมกัน นอกจากนี้ทุกคนยังเปิดโอกาสให้สมาชิกในกลุ่ม ได้มีโอกาสแสดงความคิดเห็น และร่วมตัดสินใจ ทำให้สมาชิกเกิดความผูกพันเกิดความรักและสามัคคีภายในกลุ่มมากยิ่งขึ้น รู้จักการเสียสละเวลาเพื่อส่วนรวม ในการทำงานรู้จักคิดอย่างเป็นระบบ คิดเป็นเหตุเป็นผลมากขึ้น รู้จักการบริหารจัดการเวลาเพื่อปรับให้สอดคล้องกับเวลาเรียนที่มีอยู่ เช่น ในการทำกิจกรรมในแต่ละกิจกรรมพวกเขา จะต้องมีการประชุมวางแผนอย่างเป็นขั้นตอน เพื่อให้งานนั้นออกมาดีที่สุด เป็นต้น

ในการเติบโตขึ้นมาบนสังคมปัจจุบันการอยู่ร่วมกันในสังคมได้อย่างมีความสุขนั้น สมาชิกในสังคมต้องปฏิบัติตนเป็นคนดี โดยเริ่มตั้งแต่การปฏิบัติตนเป็นเยาวชนที่ดีต่อครอบครัวและโรงเรียน เริ่มจากการทำความดีในสิ่งเล็กๆที่คนอื่นไม่เห็นถึงความสำคัญ ซึ่งมันจะเป็นพื้นฐานในการใช้ชีวิตในอนาคตต่อไป ซึ่งทักษะชีวิตเหล่านี้ที่เกิดขึ้นมันจะหล่อหลอมให้พวกเขาได้เติบโตเป็นพลเมืองที่มีคุณภาพเป็นภาระกำลังของบ้านเมืองและสังคมต่อไป