week1
แผนการจัดการเรียนรู้เพื่อเสริมสร้างคุณลักษณะอยู่อย่างพอเพียง
รหัสวิชา ท ๒๑๑๐๑ รายวิชาภาษาไทยพื้นฐาน กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๑
หน่วยการเรียนรู้ที่ ๑ ชื่อหน่วยการเรียนรู้ นิราศภูเขาทอง
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ ๑ การสรุปเนื้อหา เวลา ๒ ชั่วโมง
๑. มาตรฐานการเรียนรู้/ตัวชี้วัด
มาตรฐาน ท ๕.๑ เข้าใจและแสดงความคิดเห็น วิจารณ์วรรณคดีและวรรณกรรมไทยอย่างเห็นคุณค่า
และนำมาประยุกต์ใช้ในชีวิตจริง
ตัวชี้วัด ม ๑/๑ สรุปเนื้อหาวรรณคดีและวรรณกรรมที่อ่าน
๒. สาระสำคัญ / ความคิดรวบยอด
การศึกษาวรรณคดีที่มีเนื้อหาเกี่ยวกับบันทึกการเดินทาง เรื่อง นิราศภูเขาทอง จะต้องสรุปเนื้อหาของเรื่องที่อ่าน
๓. จุดประสงค์การเรียนรู้
- สรุปเนื้อหาวรรณคดี เรื่อง นิราศภูเขาทองได้
๔. สาระการเรียนรู้
๔.๑ สาระการเรียนรู้แกนกลาง - วรรณคดีและวรรณกรรมเกี่ยวกับบันทึกการเดินทาง
- บันทึกการเดินทาง หมายถึง
๕. สมรรถนะสำคัญของผู้เรียน
๕.๑ ความสามารถในการสื่อสาร
๕.๒ ความสามารถในการคิด
๑) ทักษะการตีความ
๒) ทักษะการสรุปลงความเห็น
๕.๓ ความสามารถในการใช้ทักษะชีวิต
๖. คุณลักษณะอันพึงประสงค์
๑. ใฝ่เรียนรู้
๒. มุ่งมั่นในการทำงาน
๓. รักความเป็นไทย
๔. อยู่อย่างพอเพียง
๗. ชิ้นงาน / ภาระงาน
๘. กิจกรรมการเรียนรู้ (วิธีสอนโดนเน้นกระบวนการ : กระบวนการเรียนความรู้ความเข้าใจ)
ชั่วโมงที่ ๑ ผู้เรียนทำแบบทดสอบก่อนเรียนหน่วยการเรียนรู้ที่ ๑ ( ๑๐ นาที)
ขั้นที่ ๑ สังเกต ตระหนัก
๑. ผู้เรียนดูภาพสุนทรภู่ที่ครูนำมา ตอบคำถามกระตุ้นความคิด (เพราะเหตุใด สุนทรภู่จึงได้รับการยกย่อง
จากองค์การยูเนสโก แนวการตอบคำถาม : เพราะเป็นบุคคลที่มีผลงานดีเด่นของโลกด้านวรรณกรรม)
๒. ครูและผู้เรียนร่วมกันสนทนาเกี่ยวกับผลงานของสุนทรภู่ (แนวทางในการตั้งคำถาม เช่น ๑. ผลงาน
ของสุนทรภู่ที่ประทับใจพร้อมอธิบายเหตุผลประกอบ (ความมีเหตุผล))
๓. แบ่งผู้เรียนเป็นกลุ่ม กลุ่มละ ๔ คน คละกันตามความสามารถ คือเก่ง ปานกลาง และอ่อน จากนั้นแต่
ละกลุ่มศึกษาวรรณคดีเรื่อง นิราศภูเขาทอง ตามประเด็นที่ครูกำหนด ดังนี้ (กระบวนการกลุ่ม, ความมีเหตุผล, ความพอประมาณ)
๑. ความเป็นมาของนิราศภูเขาทอง
๒. ประวัติผู้แต่ง
๓. ลักษณะคำประพันธ์
๔. เนื้อหาของนิราศภูเขาทอง
ขั้นที่ ๒ วางแผนปฏิบัติ
๑. ผู้เรียนแต่ละกลุ่มวางแผนการศึกษาและสรุปประเด็นความรู้จากวรรณคดีเรื่อง นิราศภูเขาทอง
๒. ครูเสนอแนวทางในการทำงานร่วมกัน เพื่อให้ผู้เรียนสามารถนำไปปฏิบัติให้เกิดประโยชน์ในการทำงาน (ความพอประมาณ ความมีเหตุผล ความรู้ คุณธรรม)
ขั้นที่ ๓ ลงมือปฏิบัติ
๑. ผู้เรียนแต่ละกลุ่มศึกษาวรรณคดี เรื่องนิราศภูเขาทอง จากหนังสือเรียน และแหล่งข้อมูลสารสนเทศ
๒. สมาชิกในแต่ละกลุ่มสรุปประเด็นความรู้จากวรรณคดี เรื่องนิราศภูเขาทอง ตามที่ได้วางแผนร่วม
กันลงในกระดาษที่ครูเตรียมไว้ให้ (มีความรู้)
๓. แต่ละกลุ่มนำเสนอผลงานหน้าชั้นเรียน (ความพอประมาณ)
๔. ครูตั้งคำถามเพื่อกระตุ้นความคิด ดังนี้
Ø นักเรียนคิดว่า สถานที่ต่างๆที่ปรากฏชื่อในเรื่องมีอยู่จริงหรือไม่ จงอธิบาย (พิจารณาตามคำตอบของผู้เรียน โดยให้อยู่ในดุลยพินิจของครู ) (การมีเหตุผล)
ชั่วโมงที่ ๒
ขั้นที่ ๔ พัฒนาความรู้ความเข้าใจ
๑. ครูและผู้เรียนร่วมกันตั้งคำถามเพื่อเป็นการทบทวน เช่น ผู้แต่งนิราศภูเขาทองคือใคร?
ลักษณะของคำประพันธ์, นิราศเป็นเรื่องราวเกี่ยวกับสิ่งใด?, (ใช้หลักความพอประมาณ มีเหตุผล และมีความรู้)
๒. ผู้เรียนแต่ละกลุ่ม (กลุ่มเดิม) ร่วมกันทำใบงานที่ ๑.๑ เรื่อง รอบรู้นิราศภูเขาทอง โดยให้
สมาชิกแต่ละคนในกลุ่มหาคำตอบในใบงานด้วยตนเองจนครบทุกข้อ จากนั้นจับคู่กับเพื่อนในกลุ่มผลัดกันอธิบายคำตอบของตนเองให้เพื่อนฟัง (ผู้เรียนอีกคู่หนึ่งก็ปฏิบัติกิจกรรมเช่นเดียวกัน) ความพอประมาณ
๓. สมาชิกรวมกลุ่มเดิม (๔ คน) ผลัดกันอธิบายคำตอบของคู่ตนเองให้เพื่อนอีกคู่หนึ่งฟัง และ
สรุปคำตอบที่เป็นมติของกลุ่ม แล้วบันทึกคำตอบลงในใบงานที่ ๑.๑
๔. ครูเฉลยคำตอบในใบงานที่ ๑.๑ สมาชิกแต่ละกลุ่มช่วยกันตรวจความถูกต้อง และแก้ไขใน
ส่วนที่บกพร่อง
๕. ผู้เรียนรับกระดาษโปสเตอร์จากครูกลุ่มละ ๑ แผ่น เขียนแผนที่การเดินทางตามเนื้อหาในวรรณคดีเรื่อง นิราศภูเขาทอง พร้องสรุปเนื้อหาสั้น ๆ ประกอบ (สุนทรภู่เดินทางออกจากวัดราชบูรณะเพื่อไปนมัสการพระเจดีย์ภูเขาทองที่วัดภูเขาทอง ในจังหวัดพระนครศรีอยุธยา ระหว่างการเดินทางท่านได้กล่าวถึงสถานที่และสิ่งที่พบเห็นต่าง ๆ พร้อมทั้งพรรณนาความโศกเศร้าและความอาลัยอาวรณ์ที่มีต่อพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้า- นภาลัย)
๖. สมาชิกแต่ละกลุ่มร่วมกันตรวจสอบความถูกต้องของแผนที่การเดินทาง จากนั้นส่งตัวแทนกลุ่มออกมานำเสนอผลงานแผนที่การเดินทางที่หน้าชั้นเรียน (ความพอประมาณ)
๗. ครูและผู้เรียนกลุ่มอื่น ๆ ตรวจสอบความถูกต้อง จากนั้นร่วมกันเสนอแนะเพิ่มเติมในส่วนที่บกพร่อง เพื่อให้ผู้เรียนมีความรู้ความเข้าใจที่ถูกต้อง (ความมีเหตุผล, มีภูมิคุ้มกันที่ดี)
ขั้นที่ ๕ สรุป
๑. ผู้เรียนร่วมกันสรุปเนื้อหาจากวรรณคดี เรื่องนิราศภูเขาทอง (ความรู้)
๒. จากการอ่าน เรื่องนิราศภูเขาทอง ผู้เรียนคิดว่าจะทำอย่างไรให้ตนเองและครอบครัวอบอุ่นมี
ความสุขโดยนำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงไปประยุกต์ใช้
๙. สื่อการเรียนรู้ / แหล่งเรียนรู้
๙.๑ หนังสือเรียนภาษาไทย : วรรณคดีวิจักษณ์ ม.๑
๙.๒ กระดาษโปสเตอร์
๙.๓ ใบงานที่ ๑.๑ เรื่อง รอบรู้นิราศภูเขาทอง
๑๐. การวัดและประเมินผล
สิ่งที่วัดและประเมิน | วิธีการ | เครื่องมือ | เกณฑ์การประเมิน |
๑. ด้านความรู้ (K) ๑.๑ ทำแบบทดสอบก่อนเรียน ๑.๒ สรุปเนื้อหาของวรรณคดีเรื่องนิราศภูเขาทองได้ ๒. ด้านกระบวนการ(P) ๒.๑ ตรวจผลงานกลุ่มการสรุปประเด็นความรู้ ๒.๒ ตรวจแผนที่การเดินทางของสุนทรภู่ ๓. ถอดบทเรียนจากเรื่องนิราศภูเขาทองตามหลัก ปศพพ.ได้ ๔. ด้านคุณลักษณะอันพึงประสงค์ (A) มีวินัยใฝ่รู้ใฝ่เรียน มุ่งมั่นในการทำงาน และรักความเป็นไทย อยู่อย่างพอเพียง | - ตรวจแบบทดสอบ - ตรวจใบงานที่ ๑.๑ - ประเมินการนำเสนอผลงาน - สังเกตพฤติกรรมการทำงานกลุ่ม - ตรวจแผนภาพความคิดการถอดบทเรียน - สังเกตการใฝ่รู้ใฝ่เรียน มุ่งมั่นในการทำงาน และรักความเป็นไทยอยู่อย่างพอเพียง | - แบบทดสอบ - ใบงานที่ ๑.๑ - แบบประเมินการนำเสนอผลงาน - แบบสังเกตพฤติกรรมการทำงานกลุ่ม -แผนภาพความคิดการถอดบทเรียน - แบบประเมินคุณลักษณะอันพึงประสงค์ | - ประเมินตามสภาพจริง- -- ผ่านเกณฑ์ร้อยละ ๘๐ - ระดับคุณภาพ ๒ ผ่านเกณฑ์ - ระดับคุณภาพ ๒ ผ่านเกณฑ์ - ระดับคุณภาพ ๒ ผ่านเกณฑ์ - ระดับคุณภาพ ๒ ผ่านเกณฑ์ |
เอกสารประกอบ
แนวทางการนำปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมาใช้ในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้
๑. ครูใช้หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้อย่างไร
ประเด็น | ความพอประมาณ | ความมีเหตุผล | มีภูมิคุ้มกันที่ดีในตัว |
เวลา | ใช้เวลา ๒ ชั่วโมงในการจัดกิจกรรมให้บรรลุวัตถุประสงค์ | -เพื่อจัดกิจกรรมการเรียนรู้ครบตามที่กำหนด -เขียนบันทึก แผนที่การเดินทางของสุนทรภู่ สรุปเรื่องจากการอ่านนิราศภูเขาทองได้ทันเวลาที่กำหนด | -ครูใช้เวลาได้คุ้มค่ากับการจัดกิจกรรมตรงตามเวลาที่กำหนดไม่ส่งผลกระทบต่อครูและผู้เรียน -มีการจัดสรรเวลาเพิ่มสำหรับผู้เรียนที่ไม่สามารถปฏิบัติกิจกรรมได้ตามขั้นตอน |
เนื้อหาสาระ | ครูจัดสาระการเรียนรู้เรื่องการบันทึกการเดินทางโดยการสรุปเนื้อหานิราศภูเขาทอง | เพื่อจัดกิจกรรมการเรียนรู้ให้กับผู้เรียนมีทักษะในการทำงานกลุ่ม การวางแผนการทำงาน การเขียนแผนที่ และการสรุปใจความสำคัญจากการอ่านนิราศภูเขาทอง | ครูเตรียมแผนการจัดการเรียนรู้ เตรียมเนื้อหาเรื่องการเขียนบันทึกการเดินทางของสุนทรภู่จากนิราศภูเขาทอง เตรียมใบสรุปความรู้ ใบงานและอุปกรณ์สำหรับสอนให้พร้อม |
อุปกรณ์ /สื่อ | -ครูจัดเตรียมหนังสือเรียนกระดาษโปสเตอร์ออกแบบใบงานให้สามารถวัดและประเมินผลตามตัวชี้วัดของหลักสูตร | -ครูสามารถวัดและประเมินผลตรงตามตัวชี้วัดของหลักสูตร | ครูจัดการเรียนรู้ได้ครบสมบูรณ์ตรงตามตัวชี้วัดของหลักสูตร |
ประเด็น | ความพอประมาณ | ความมีเหตุผล | มีภูมิคุ้มกันที่ดีในตัว |
การจัดกิจกรรม | -ใช้ทักษะกระบวนการปฏิบัติ ใช้ทักษะกระบวนการอ่าน การคิดการวางแผนการทำงานทักษะการเขียนและกระบวนการกลุ่ม | -เพื่อให้ผู้เรียนมีความสามารถในการนำเสนอผลงาน เกิดทักษะการตีความและสามารถสรุปลงความเห็นประเด็นที่อ่านได้ถูกต้องชัดเจนครอบคลุมเนื้อหา | ครูจัดกิจกรรมการเรียนรู้ตามมาตรฐาน ตัวชี้วัดของหลักสูตร |
สื่อ/ แหล่งเรียนรู้ | -มีหนังสือเพียงพอจำนวนผู้เรียน -แหล่งเรียนรู้อินเทอร์เน็ต -ห้องสมุด | เพื่อผู้เรียนรักการค้นคว้าและเรียนรู้ที่หลากหลาย | ใช้แหล่งเรียนรู้ให้เกิดประโยชน์ |
ความรู้ที่ครูจำเป็นต้องมี | ๑. ครูต้องมีความรู้แนวทางการใช้หลักสูตร เทคนิคการสอนที่หลากหลาย จิตวิทยาการเรียนรู้ การวัดและประเมินผล หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง บริบทโรงเรียน และการใช้ภาษาไทย ๒. ครูมีความรู้เรื่องหลักการเขียนบันทึกการเดินทาง การแต่งนิราศ การจับใจความสำคัญของเรื่องที่อ่าน | ||
คุณธรรมของครู | มีความรัก ความเมตตาต่อศิษย์ ตรงต่อเวลา มีความรับผิดชอบในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน ยุติธรรมต่อผู้เรียนทุกคน |
หลักพอเพียง๒.ผลที่เกิดกับผู้เรียนสอดคล้องสอดคล้องกับหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงจากการจัดกิจกรรมการเรียนรู้
๒.๑ ผู้เรียนได้เรียนรู้หลักคิดและฝึกปฏิบัติตามหลัก ๓ ห่วง ๒ เงื่อนไข ดังนี้
หลักพอเพียง (เนื้อหากิจกรรมที่ครูออกแบบ) |
-ผู้เรียนได้เรียนรู้การสรุปเนื้อหาจากการอ่าน วรรณคดีและวรรณกรรมตรงตามหลักสูตร - ฝึกการจับประเด็นการอ่านวรรณกรรม - ฝึกทักษะกระบวนการกลุ่มพร้อมนำเสนอให้ตรงประเด็นทุกคนมีส่วนร่วมในกิจกรรม - ฝึกจับใจความสำคัญให้เหมาะสมกับเวลา | ความมีเหตุผล -ผู้เรียนได้รับความรู้ตรงตามตัวชี้วัดของหลักสูตรเรื่องการสรุปเนื้อหาจากการอ่านวรรณคดีและวรรณกรรม - ผู้เรียนได้เรียนรู้การจับประเด็นสำคัญจากการอ่าน การเขียนแผนที่การเดินทาง -ผู้เรียนมีคุณลักษณะใฝ่รู้ใฝ่เรียนมุ่งมั่นในการทำงานรักความเป็นไทย อยู่อย่างพอเพียง | มีภูมิคุ้มกันที่ดีในตัว - สื่อสารโดยใช้กระบวนการนำเสนอผลงาน การอธิบายผลจากการอ่าน การศึกษาค้นคว้า - มีทักษะกระบวนการอ่าน การคิด การตีความ การสรุปความที่ดี การมีนิสัยรักการอ่าน การเขียน |
ความรู้ (ที่ผู้เรียนมีก่อนเรียน) | วิธีการสรุปเนื้อหาจากการอ่าน หลักการเขียนบันทึกการเดินทาง รูปแบบการแต่งบทนิราศ มารยาทในการอ่าน การนำเสนองานกลุ่ม กระบวนการสืบค้นข้อมูล | ||
คุณธรรม | มีวินัยในการเรียน มุ่งมั่นในการทำงาน ใฝ่รู้ใฝ่เรียน มีความรับผิดชอบในการทำงานกลุ่ม มีความสามัคคีและมีความพ |
ความพอประมาณ