นราทิป ชูช่วง : บทสัมภาษณ์เยาวชนเด่นโครงการสิ่งประดิษฐ์จากเศษขยะจากหาดกาสิง เยาวชนคนชายเล บ้านบ่อเจ็ดลูก

โครงการสิ่งประดิษฐ์จากเศษขยะจากหาดกาสิง เยาวชนคนชายเล บ้านบ่อเจ็ดลูก ตำบลปากน้ำ อำเภอละงู จังหวัดสตูล


บทสัมภาษณ์เยาวชนเด่น

แดน-นราทิป ชูช่วง อายุ 18 ปี

ศึกษาอยู่ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 โรงรียนกำแพงวิทยา ตำบลกำแพง อำเภอละงู จังหวัดสตูล



ถาม : แนะนำชื่อ, นามสกุล , ชื่อเล่น , อายุ , เรียนอยู่ที่ไหน ,เรียนชั้นอะไร

แดน : ชื่อนราทิป ชูช่วง ชื่อเล่น แดน อายุ 18 ปี ศึกษาอยู่โรงเรียนกำแพงวิทยา

ชั้น ม.6 ครับ

ถาม แดนทำโครงการอะไร และโครงการมีชื่อว่าอะไร

แดน โครงการสิ่งประดิษฐ์จากเศษขยะจากหาดกาสิง เยาวชนคนชายเล บ้านบ่อเจ็ดลูก

ถาม เป้าหมายของโครงการคืออะไร

แดน คือให้ความรู้กับหมู่บ้าน เช่น ขยะในชายหาดก็มีคุณค่า ให้ชายหาดดูสบายบายตามากขึ้นครับ

ถาม พื้นที่ชายหาดบ้านเรามีปัญหาอะไร

แดน อันดับหนึ่ง คือ ขยะเลยครับ ขยะมีจำนวนมาก เช่น ขวดน้ำ โฟม ส่วนถ้าเป็นไม้ก็จะเป็นไม้ท่อนใหญ่และกิ่งไม้

ถาม หาดตรงนี้มีชื่อว่าอะไร ถ้าพูดถึงหาดกาสิงในความคิดของคนในพื้นที่ หาดกาสิงเปรียบเสมือนอะไร

แดน หาดกาสิงเปรียบเสมือนชีวิตคนในหมู่บ้านเลย

ถาม คนไปทำอะไรบ้างที่หาดกาสิง

แดน หาหอยท้ายเภา หาปลา หาหอยเจดีย์ เยอะครับในส่วนของชายหาด หรือจะเก็บไม้ไปทำไม้ฟืน เก็บขวดพลาสติกมารีไซเคิล

ถาม แม้แต่ขวดพลาสติก เราก็หาได้ที่หาดใช่ไหม เพราะมันลอยมาเป็นขยะใช่ไหม

แดน ครับ เพราะคลื่นซัดมา

ถาม แดนเคยทำโครงการชุมชนอะไรแบบนี้มาก่อนไหม

แดน ไม่เคยครับ ส่วนมากจะทำงานโรงเรียน ไม่ค่อยได้ทำงานเกี่ยวกับหมู่บ้านครับ

ถาม ตอนทำงานโรงเรียน ทำกิจกรรมอะไรมาบ้าง

แดน ผมอยู่ในส่วนของตัดสินกีฬาครับ เป็นกรรมการครับ

ถาม เป็นกรรมการกีฬาอะไร แสดงว่าส่วนตัวเป็นคนชอบเล่นกีฬาด้วยใช่ไหม

แดน เป็นกรรมการครับ เช่น วอลเล่ย์บอล ตะกร้า เปตอง และฟุตบอล คือผมเรียนอยู่สายพละครับ

ถาม กีฬาอะไรที่เราชอบเล่นมากที่สุด เพราะอะไร ต้องใช้ทักษะอะไรบ้าง

แดน ถนัดสุดคือเปตอง เพราะว่าเวลาเล่นเหมือนได้เสี่ยงดวง รู้สึกตื่นเต้นขณะเล่นครับ การโยนลูกต้องเล็งให้ดี ต้องใช้ทักษะการโยน และความแม่นครับ

ถาม นอกจากเรื่องพละ หรือเรื่องกีฬา เรายังมีงานอดิเรกอย่างอื่นอีกไหมที่เราชอบ

แดน ถ้าอยู่บ้าน รุ่นน้องให้ช่วยวาดรูปให้ครับ

ถาม วาดรูปแนวไหน ทักษะการวาดรูปเราได้มายังไง

แดน วาดรูปตัวการ์ตูน บางทีก็คิดเองวาดตัวอักษร หลายแบบครับ หรือบางครั้งอยู่บ้านว่างๆ ไม่มีอะไรทำก็นั่งวาดรูปครับ

ถาม ก่อนมาทำโครงการ ชีวิตในแต่ละวัน แดนทำอะไรบ้าง

แดน ไปโรงเรียนปกติ และกลับบ้านไม่ได้ทำอะไรครับ ช่วยทำงานบ้าน ดูน้องครับ

ถาม มีน้องสาว หรือน้องชาย

แดน น้องสาว และน้องเล็กอีกคนครับ

ถาม เหมือนบางบ้านก็ไม่ได้มีหน้าที่ประจำ แต่เรามีหน้าที่ประจำอยู่ใช่ไหม

แดน มันไม่เชิงประจำครับ ต้องช่วยๆ กันดูแลครับ

ถาม ก่อนทำโครงการ ให้เรานิยามตัวเองว่า ตัวเองเป็นเด็กยังไง เป็นเด็กแสบ เด็กซ่า เด็กกิจกรรม

แดน เมื่อก่อนผมเป็นเด็กติดกิจกรรมเยอะ ว่างๆ ใครชวนไปไหนก็ไปหมด และก็เป็นนักบิด (พูดยิ้มๆ)

ถาม ทำไมเราถึงชอบ “ นักบิด ”

แดน สมัยก่อนเห็นคนอื่นเล่นรถกัน ทำให้รู้สึกสนใจและสนุกครับ

ถาม พี่ขอยกตัวอย่าง พี่เคยคุยกับน้องคนหนึ่ง เขาก็เป็นนักบิดเหมือนกัน ที่มาที่ไปเขาคือ เขามีพี่ข้างบ้านที่ชอบแต่งรถ เขาเห็น เขาก็เลยอยากมีด้วย จากนั้นเขาก็เริ่มแต่งรถ แล้วก็มาเป็นนักบิด เขาได้แรงบันดาลใจมาจากพี่ข้างบ้านแล้วแดนมีไหมแรงบันดาลใจ ?

แดน มีครับ เมื่อก่อนปู่แข่งรถวิบาก ขับรถวิบากและรถซิ่งด้วย

ถาม ในความรู้สึกเรา คิดว่ามันหน้าสนุกยังไง กลัวอันตรายไหม หรือคิดว่ายังไง

แดน เมื่อก่อนคิดแต่สนุก ทำอะไรไม่ค่อยคิดถึงตัวเองครับ

ถาม ความสนุกอยู่ที่อะไร

แดน หลายเหตุผลครับ เช่น แต่งรถให้ดูสวยงาม แต่งรถให้แรงขึ้น

ถาม “เมื่อก่อน” ประมาณกี่ปี่มาแล้ว เพราะเราก็ยังไม่แก่นะ

แดน ราวๆ ปีสองปี ไม่นานมานี้ครับ

ถาม โครงการนี้เป็นโครงการแรกเลยไหมที่แดนทำ หรือทำต่อเนื่อง

แดน โครงการนี้ทำครั้งที่ 2 แล้ว คือมาคิดใหม่ครับ ปีแรกผมทำผ้ามัดย้อมจากธรรมชาติร่วมกับหมู่บ้าน

ถาม เล่าให้พี่ฟังหน่อย จากผ้ามัดย้อมปีที่แล้ว ปีนี้กลายมาเป็นโครงการที่เกี่ยวกับหาดได้ยังไง และในกลุ่มเราระดมความคิดกันยังไง ตั้งโจทย์กันยังไง

แดน ในตอนแรกหมู่บ้านผมเป็นแหล่งท่องเที่ยวอยู่แล้ว นักท่องเที่ยวมาเที่ยวแล้วก็กลับเหมือนมาเที่ยวเฉยๆ โครงการครั้งแรกกลุ่มเยาวชนเลยคิดขึ้นมาว่า หาของฝากให้กับหมู่บ้าน หรือทำเป็นสินค้าโอท็อปน่าจะดี ในส่วนของขยะชายหาด สถานที่ตรงนี้เป็นแหล่งท่องเที่ยวอยู่แล้ว เราอยากทำให้หาดดูสะอาดตายิ่งขึ้น เพราะภาพที่เห็นมันไม่สบายตาครับ บางครั้งคนเอาขยะไปเผา เอาขยะทิ้งตามหาด ถ้าเราเก็บขยะพวกนี้ไปทำลาย มันก็ได้แค่นั้นครับไม่มีอะไรดีขึ้นมา พวกเราเลยมาคิดกันว่าขยะพวกนี้นำมาทำอะไรได้บ้าง เช่น ไม้ก็เอามาทำถ่านทำฟืน นอกจากทำถ่านทำฝืน อาจจะทำอย่างอื่นได้หลายๆ อย่างครับ ส่วนตัวผมชอบประดิษฐ์อยู่แล้ว ผมเลยคิดว่าเศษขยะต่างๆ สามารถนำมาทำประโยชน์ได้อีก

ถาม เราเคยประดิษฐ์อะไรมาแล้วบ้าง ผลงานชิ้นโบว์แดงมีไหม

แดน โมบายหอยครับ ตอนประถมผมเคยไปแข่งมาแล้ว

ถาม มันเป็นส่วนหนึ่งของวิชาใช่ไหม

แดน ไม่ใช่ครับ คือมาศึกษาจากครู หากิจกรรมให้ผมทำแล้วไปแข่งครับ ก็เริ่มต้นจากตรงนั้นครับ

ถาม แข่งระดับอะไร เช่น ระดับเขตการศึกษา… แล้วได้รางวัลด้วยใช่ไหม

แดน ระดับโรงเรียน ได้รางวัลด้วยครับ

ถาม ชนะเลิศไหม

แดน ตอนนั้นไม่ครับ เพราะว่าผมเอาหอยจากที่ผู้คนกิน ไม่ได้เอามาจากชายหาดถ้าเก็บจากชายหาดมันผิดกฎหมาย ก็เลยไม่เด่นเหมือนของเขา ของเขามีหอยหลากหลายกว่าครับ

ถาม อ๋อ คือทุกคนจะต้องทำโมบายหอย แต่มันก็อยู่ที่ว่าใครจะสร้างสรรค์อะไรยังไงมากกว่า แต่เราก็มองว่าของเราจุดอ่อนคือไม่หลากหลายเท่าของเขาใช่ไหม

แดน ครับ

ถาม ถ้าให้นึกย้อนกลับไปถึงตอนมาทำโครงการปีแรก ใครเป็นคนชวนแดนเข้ามาร่วมโครงการ แล้วเขาชวนยังไงเราถึงมาร่วมด้วย

แดน รุ่นน้องครับรุ่นน้องรู้มาจากพี่เลี้ยงโครงการอีกที ตอนแรกผมไม่รู้เรื่องโครงการเลย กลางคืนนอนอยู่บ้าน เพื่อนมาปลุกถึงที่นอน ให้ไปหาไม้ฟืนในหาดมาช่วยก่อไฟเพื่อต้มสี ผมก็ไป ทำๆ ไปเริ่มรู้สึกสนุกขึ้นมา เพราะปกติเราไม่ได้ทำอะไรอยู่แล้วเล่นโทรศัพท์อย่างเดียวมันเบื่อ เย็นๆ ค่ำๆ มีอะไรทำมากกว่าเล่นโทรศัพท์ ผมก็ชอบ

ถาม เขาเรียกว่า “ติดลม” ทำมาเรื่อยๆ แล้วตอนจบโครงการแรกไปแล้ว มีเหตุผลอะไรที่แดนมาทำโครงการที่สองต่อ เพราะว่าจริงๆ แล้ว เราไม่ต้องทำต่อก็ได้ไง

แดน ในหมู่บ้านมีกลุ่มเยาวชนพลัดเปลี่ยนกันเข้ามาจากรุ่นสู่รุ่น ผมเป็นรุ่นสุดท้ายที่ทำอยู่ ผมคิดว่าโครงการแบบนี้ช่วยพัฒนาหมู่บ้านได้ ในเมื่อไม่มีรุ่นใหญ่สานต่อโครงการ ผมก็เลยทำต่อ

ถาม เขาไม่ทำต่อแล้ว เป็นเพราะอะไร เขาต้องไปเรียนนอกพื้นที่หรือเปล่า

แดน ไม่ครับ คือเขาอายุมากแล้วครับ

ถาม รุ่นพี่ๆ ช่วยอะไรเราบ้างไหมหรือเขาตัดขาดการทำงานชุมชนไปเลย

แดน เขามาช่วยสอนบ้างครับ

ถาม แต่ว่าก็เหลือเรา ที่เรียกได้ว่าเป็น “ แกนนำ ” ในกลุ่มเยาวชนนี้ใช่ไหม

แดน ครับ เป็นกลุ่มสุดท้ายของหมู่บ้าน ถ้าไม่มีพวกผมก็ไม่มีแล้วครับ

ถาม แกนนำจากรุ่นแรกแล้วมาทำในปีที่สอง มีประมาณกี่คน

แดน มีผมคนเดียวครับ ส่วนรุ่นพี่ เขาเรียนจบไปแล้ว เขาไม่ว่างครับ

ถาม ก็คือเหลือแดนคนเดียว รู้สึกยังไงที่เหลือเราคนเดียว เปล่าเปลี่ยวไหม

แดน รู้สึกบ้างครับ แต่ว่าเพื่อช่วยหมู่บ้านให้ดีขึ้น ผมก็อยากทำเพราะที่นี่คือบ้านที่เราอยู่ทุกวันครับ

ถาม มันมีจุดเปลี่ยนตรงไหน ที่ทำให้เรารู้สึกว่าเราต้องทำต่อ เพื่อที่จะช่วยหมู่บ้าน ทั้งๆ ที่เราแอบโดดเดี่ยว ไม่มีเพื่อนรุ่นเดียวกันแล้ว

แดน ขี่รถตามชายหาดทุกวันผมก็เห็น รู้สึกไม่ชอบ ขัดหูขัดตาประมาณนั้น

ถาม ตัวเราเองเห็นแล้วรู้สึกไม่โอเค เราก็อยากทำอะไรสักอย่าง ซึ่งแดนคิดว่า อันนี้มันเป็นสิ่งที่เราเป็นอยู่แล้ว หรือการทำโครงการในปีแรกส่งผลให้เรารู้สึกกับชุมชนแบบนี้

แดน การทำโครงการตั้งแต่ปีแรกก็มีส่วน แต่ผมคิดว่าเพราะในใจผมมากกว่า ผมเห็นอยู่ทุกวันแล้วรู้สึกรับไม่ได้แล้ว ผมก็เคยเก็บพวกไม้มาทำโต๊ะ ทำให้เกิดเป็นชิ้นงานขึ้นมา

ถาม พี่อยากให้แดน แจกแจงขั้นตอนการทำโครงการในปีนี้ให้พี่หน่อยว่า ทำอะไรบ้างตามลำดับนะ

แดน ขั้นตอนแรกเริ่มจากนัดประชุมกับเพื่อนที่บ้านก่อน ชวนคุยกันก่อน พวกเราเคยทำโครงการกันมาแล้ว ก็มามีเรื่องขยะที่รู้สึกขัดตา โดยเฉพาะช่วงมรสุม เราอยากทำอะไรได้มากกว่าที่เคยทำ เลยมาคิดว่าจะทำอะไรกันดี ช่วยกันคิดว่าพวกไม้และขยะนำมาทำอะไรได้บ้าง หลังจากนั้นก็ไปลงพื้นที่ครับ เราพบว่ามีวัสดุที่เป็นเศษขยะต่างๆ มากกว่าที่เราคิด นอกจาdไม้แล้วยังมีพลาสติก รองเท้า โฟม หรือแม้กระทั่งไฟแช็ค กลับมาเลยมาคิดกันต่อว่าของต่างๆ ที่เราพบที่ชายหาด จะเอามาทำอะไรได้บ้าง โฟมทำอะไรได้บ้าง ไม้ทำอะไรได้บ้างนอกจากเอามาทำไม้ฟืนอย่างเดียว โดยเฉพาะขวดพลาสติกมีเยอะมาก ขวดสีขาวขายได้ และขวดที่เป็นสีๆ คิดว่าจะเอามาทำอะไรได้

ถาม ขั้นตอนที่สอง หลังจากนัดคุยกัน ประชุมกันว่าเราจะทำอะไรเพิ่มได้บ้าง แล้วขั้นตอนต่อไปทำอะไรอีก

แดน รวมตัวกันไปศึกษาหาความรู้เพิ่มเติม จากความคิดที่เรามีอยู่ ไปศึกษาว่าไม้ โฟมและขวดน้ำนำไปทำอะไรได้อีกเพราะเศษขยะพวกนี้มีจำนวนเยอะมาก

ถาม หลังจากศึกษาแล้ว ได้ข้อมูลอะไรมาบ้าง

แดน เรากลับมาลงพื้นที่อีกครั้ง มาเลือกดูว่าไม้ชิ้นไหนสามารถนำกลับมาทำประโยชน์ได้ งบประมาณที่ได้มา พวกเรานำมาซื้ออุปกรณ์สำหรับใช้ในการประดิษฐ์ ผมเคยทำป้ายจากไม้ที่เก็บได้ ติดแถวชายหาดอยู่แล้ว มีไม้กระดานซื้อสีมาระบาย สีที่มีอยู่เดิมผมก็เอามาใช่ในโครงการด้วย ตอนนั้นสิ่งที่เราทำได้เอง เราก็ทำไปก่อน ส่วนงานใหญ่ๆ ที่ต้องอาศัยแรงผู้ใหญ่ช่วยเราก็รอ

ถาม ทำป้ายอะไร

แดน ชิ้นแรกที่ทำผมทำป้ายหาดกาสิงและป้ายต้อนรับ เขียนว่า “ ถึงแล้ว” เป็นเศษไม้ที่ได้มาจากเรือไม่ ส่วนไม้ที่เหลือผมเอามาทำขนำ (เพิงหลังเล็กๆ) หน้าบ้าน ไม่ชิ้นส่วนเล็กๆ ก็เอามาทำเป็นจานรองกระถางต้นไม้

ถาม เราก็มองว่าแต่ละวัสดุเอามาทำอะไรได้บ้างใช่ไหม หลังจากทำประดิษฐ์แล้วได้ทำอะไรอีกไหม

แดน นอกจากลองนำวัสดุที่เก็บได้มาทำให้เกิดประโยชน์แล้ว พวกผมเข้าไปทำกิจกรรมกับน้องๆ ในโรงเรียน ไม่ได้ทำงานไม้เป็นหลัก แต่จะเป็นในเชิงทำงานศิลปะ การระบายสี ไฟแช็คที่มีเกลื่อนเต็มหาดพวกเราเก็บนำมาล้าง แล้วมาสอนน้องๆ ทำศิลปะลอยน้ำจากไฟแช็ค

ถาม กลุ่มเป้าหมายเรา เป็นกลุ่มไหน ชั้นอะไร โรงเรียน

แดน กลุ่มนักเรียนชั้นอนุบาลถึงชั้นประถมศึกษาปีที่ 2 โรงเรียนตาดีกาของชุมชน

ถาม ทำไมเราถึงเลือกนักเรียนกลุ่มนี้

แดน อยากให้น้องๆ ได้ใช้ความคิดสร้างสรรค์และได้รับความสนุกสนาน มีความคิดเป็นของตัวเอง และอยากให้น้องๆ รู้ว่าชายหาดขยะที่สามารถนำมาทำอะไรได้อีกเยอะ

ถาม หลังจากทำกิจกรรมกับน้องๆ แล้ว มีกิจกรรมอื่นอีกไหม

แดน ตอนนั้นยังไม่มีเลยครับ เพราะเพื่อนๆ ไม่ว่าง ช่วงปิดเทอมทุกคนทำงาน ผมก็ทำงาน

ถาม โครงการปีนี้ของเราสิ้นสุดลงยังไง เราทำอะไรกัน

แดน เอาชิ้นงานที่พวกเราช่วยกันประดิษฐ์มาโชว์ในงาน ซึ่งปีนี้เราจัดงานนำเสนอไลฟ์สดทางเฟสบุ๊ค เพราะติดสถานการณ์โควิด-19 งานชิ้นไหนที่ใช้ได้กับชายหาด ก็นำไปวางไว้ที่ชายหาด เช่น ป้ายยินดีต้อนรับ พวกผมเอาเศษเชือกที่เก็บได้มาวางดัด ตอกตะปูเป็นตัวอักษร มีชิ้นใหญ่เป็นโพเดียม ทำมาจากไม้ที่ลอยมาตรงชายหาด

ถาม เราก็ทำของหลากหลายนะ เดี๋ยวพี่จะลงรายละเอียดในแต่ละกิจกรรมนะแต่ถ้าเป็นตำแหน่งจริงๆ บทบาทหน้าที่ของแดนในกลุ่ม ชัดเจนไหม ตำแหน่งในกลุ่มของเราคืออะไร

แดน ไม่ชัดเจนครับ คือช่วยๆ กัน บางครั้งเพื่อนไม่ว่าง หรือบางทีหมดหน้าที่นั้น พวกผมก็ช่วยกันทำงาน

ถาม หลักๆ เลย เราทำอะไร

แดน ผมถนัดคิดสร้างสรรค์ครับ ชอบคิดว่าจะทำอะไรดี จะเอาของที่เก็บได้มาทำเป็นอะไรได้บ้าง ส่วนเพื่อนบ้าพลัง ก็จะให้เขาลงมือทำครับ

ถาม เราก็ดูตามลักษณะเด่นของทุกคนใช่ไหม เช่น อย่างแดนถนัดความคิดสร้างสรรค์ บางคนก็ถนัดลงแรง แล้วเวลาทำงานในกลุ่มเพื่อนมีปัญหาอะไรกันบ้างไหม

แดน ครับ , ไม่ครับ ส่วนมากปัญหาเป็นเรื่องเวลาอย่างเดียว

ถาม เป็นเพราะว่าเวลาไม่ตรงกันใช่ไหม

แดน ครับ ยกตัวอย่างตอนกลางวัน พวกเราในทีมเป็นเด็กชาวสวน เพื่อนก็ไปรับจ้างเก็บปาล์ม บางคนช่วงเช้าออกไปหาปลา ไปตอนรุ่งสางและกลับมาตอนค่ำ ส่วนใหญ่เลยนัดกันได้ประมาณค่ำๆ ดึกๆ ครับ

ถาม แสดงว่าก่อนหน้านี้ เราเคยนัดเวลากันไว้บ้างแล้ว แต่มันไม่ได้

แดน เคยครับ มากันไม่ครบ ยกตัวอย่างวันปกติจันทร์ถึงศุกร์ผมก็ไปโรงเรียน

ถาม พวกเรามีประชุม แล้วก็วางแผนงาน ตอนวางแผนงานกัน พวกเราคิดกันเอง หรือมีพี่เลี้ยงได้เข้ามาช่วยอะไรบ้างไหม

แดน พี่เลี้ยงช่วยตั้งคำถามครับ และพวกผมก็คิดและหาคำตอบเอง

ถาม เราคิดว่าดีไหม ที่มีพี่เลี้ยงมาช่วยตั้งคำถาม แล้วให้เราได้ไปต่อยอดได้

แดน มีทั้งส่วนดีและไม่ดีครับ บางครั้งคำถามยากเกินไป พวกผมไม่เข้าใจว่าจะคิดต่อยังไง หรือบางกิจกรรมพวกผมก็มีแรงทำได้แค่นั้น แต่พวกผมรู้สึกดีกับการมีพี่เลี้ยงเข้ามาช่วยด้วย

ถาม ที่บอกว่าตั้งคำถามยากไป ยกตัวอย่างได้ไหม

แดน เช่น พี่เลี้ยงตั้งคำถามว่า เศษไม้ที่เก็บได้ เอามาทำไม้แกะสลักได้มั๊ย แต่พวกผมไม่มีความรู้เลย ทำให้รู้สึกยากไป

ถาม กรณีแบบนี้เราบอกเขายังไง เราบอกเขาว่า เราทำไม่ได้ หรือว่าเรารับฟัง แล้วไปหาทางทำ

แดน รับฟังก่อนแล้วให้เหตุผลครับ ว่าพวกเราไม่มีความรู้ในด้านนี้ พอไปศึกษาก็นานอีก บางคนก็ไม่ว่างอีก ติดตรงที่เวลาไม่ตรงกันครับ

ถาม อย่างกรณีนี้ วัสดุอะไรที่เราไปเจอมา แล้วพี่เขาแนะนำว่าทำแกะสลักไหม พอเราทำไม่ได้ เราเอาไปทำอะไรแทน

แดน เช่น ไม้ ไม้กระดาน ไม้ชิ้นเล็ก และไม้ใหญ่ แทนที่จะแกะสลักพวกผมเอาไม้มาประกอบกันทำเป็นชิ้นงานดีกว่า เพราะไม่มีความรู้ในด้านแกะสลักครับ ได้ผลงานออกมาเป็นโพเดียมที่ทำจากรากไม้ ไม้กระดานลอย และไม้ก่อสร้างที่ลอยๆ อยู่ในน้ำก็เอามาประกอบขึ้นเป็นโพเดียม พวกผมตามความสามารถที่มีในตอนนั้นครับ อย่างที่บอกงานแกะสลักมันทำได้แต่ต้องใช้เวลา แล้วอีกอย่างเวลาของพวกผมไม่ตรงกันด้วยครับ

ถาม ชิ้นงานไหนที่เราภาคภูมิใจมากที่สุด

แดน ชิ้นงานที่ทำแล้วภูมิใจที่สุด คือ ชิ้นที่ได้นำไปใช้ตรงชายหาดกับโพเดียมครับ ส่วนมากป้ายที่เคยทำจะทำมาจากฟิวเจอร์บอร์ด และไวนิล แต่เราเอาไม้มาทำซึ่งใช้ได้นาน ทนแดดทนฝนมากกว่า เปลี่ยนขยะในชายหาดให้กลับมามีชีวิตอีกครั้ง

ถาม ในขั้นตอนการทำงาน พวกพี่ๆ จะให้เรารู้จัก R1 R2 R3 เราจำได้และเข้าใจไหมว่ามันคืออะไร

แดน ยังไม่ค่อยเข้าใจครับ พวกพี่ๆ อธิบายให้ฟัง แต่พวกผมเน้นลงมือทำ ไม่ค่อยเน้นเนื้อความครับ ถ้าฟังแล้วต้องจำพวกผมจะลืมครับ จะดีกว่าถ้าอธิบายแล้วทำเลยครับ

ถาม ถ้าให้เราลองมอง เรารู้สึกว่าเครื่องมือนี้ มีประโยชน์ในการทำกิจกรรมไหม มันช่วยให้ทำกิจกรรม ทำโครงการง่ายขึ้นไหม

แดน ช่วยได้เยอะครับ ถ้าเราคิดแล้วทำ ไม่มีเหตุและผลก็ไม่รู้จะทำไปทำไมครับ ที่ทำไป เพราะมี RDM เรารู้ว่าเราทำเพื่อหมู่บ้าน เพื่อชายหาด พวกเรามีเป้าหมายว่าเราทำโครงการไปเพื่ออะไร

ถาม ทำให้พวกเรามีเป้าหมาย มีเหตุผล มีทิศทาง ในการทำ

แดน ครับ

ถาม ขั้นตอนที่สอง เป็นขั้นตอนที่เราไปศึกษาเพิ่ม เราไปศึกษาจากที่ไหน ยังไงบ้าง

แดน ตอนนั้นไปศึกษาจากครูต้อย ที่วังสายทอง (ตำบลน้ำผุด อำเภอะงู จังหวัดสตูล) ครับ

ถาม ครูต้อยเป็นใคร รู้จักครูต้อยได้ยังไง

แดน บังเชษแนะนำให้พวกผมรู้จักครูต้อย เลยนัดรวมตัวกันไปศึกษาและสอบถามข้อมูลจากครู ครูให้รูปแบบการทำชิ้นงานไม้มาเยอะเลยครับ ที่บ้านครูมีชิ้นงานหลากหลาย โดยเฉพาะที่ทำจากไม้และกะลามะพร้าว พวกผมเลยได้แรงบันดาลใจมาทำต่อ เช่น ศิลปะลอยน้ำ สีลอยน้ำ แล้วเอาความรู้ที่ได้มาจัดเป็นกิจกรรมให้น้องๆ ในโรงเรียน

ถาม ศิลปะลอยน้ำ สีลอยน้ำคืออะไร

แดน เราหยดพ่นสีลงในอ่างน้ำ หลังจากนั้นเอาวัสดุที่เตรียมไว้จุ่มลงในอ่าง วัสดุก็จะติดสีขึ้นมาที่มีลวดลายโค้งไหวตามธรรมชาติขึ้นมา พวกผมใช้สีน้ำมันทำลวดลาย เอาไฟแช็คจุ่มลงไป แล้วนำมาทำเป็นพวงกุญแจ

ถาม นอกจากครูต้อย แล้วมีใครอีกไหม

แดน ไม่มีครับ พวกผมคิดกันเองครับ

ถาม ในส่วนที่คิดกันเอง เราหาข้อมูลเพิ่มเติมในอินเตอร์เน็ตบ้างไหม

แดน มีบ้างครับ เช่น กิ่งไม้ชิ้นเล็กๆ แทนที่จะโยนทิ้ง พวกผมหาข้อมูลในอินเทอร์เน็ตเจอตัวอย่างงาน เลยรวบรวมเศษไม้มำทำเป็นรูปนก แล้วเอามาทำเป็นกระถางต้นไม้

ถาม ถ้าให้เราจัดประเภทของชิ้นงาน เราบอกพี่ได้ไหมว่าแยกเป็นยังไงได้บ้าง

แดน พลาสติก ขวดไหนขายได้พวกผมแยกออกมาขาย ส่วนที่ทำไม่ได้ก็เอามาทำเป็นกระถางต้นไม้ จานรองกระถาง ในส่วนของไม้แยกได้หลากหลาย เช่น ไม้แผ่นใหญ่เอามาสร้างขนำเหมือนที่ผมอยู่ ไม้แผ่นยาวเอามาทำเป็นป้าย ชิ้นเล็กๆ เอามาทำที่วางของ ประกอบกันเป็นโต๊ะ ส่วนรากไม้เอามาทำเป็นขาโต๊ะครับ ไฟแช็คและของเล่นที่ลอยมาติดชายหาด เอามาทำสีลอยน้ำ รองเท้าเอามาทำเป็นชิ้นงานลักษณะเหมือนเกล็ดปลาซึ่งเป็นงานปะติด ทำเป็นเกล็ดปลาตัวใหญ่ครับ

ถาม พวกเราต้องลงพื้นที่เพื่อที่จะเลือกวัสดุมาทำ ให้เล่าให้ฟังหน่อยว่า นัดกันยังไง มากันครบไหม

แดน มากันไม่ครบครับ ตอนเช้าใครว่างไปกับผมก่อน หารถซาเล้งไปขนไม้ บางส่วนเอากระสอบจากการทำไร่ทำสวน เอามาใส่พวกไฟเเช็ค ขวดน้ำ รองเท้าครับ

ถาม เราไปกันหลายครั้งไหมที่ไปหาเก็บของ

แดน ไปกันหลายครั้งครับ ถ้าของไม่พอ

ถาม เราศึกษาหาความรู้ จนพอจะเห็นภาพ เราก็ไปสำรวจวัสดุ เช่น หาดกาสิงเป็นแหล่งรวมวัสดุของเราตามธรรมชาติ แต่มันไม่ใช่ของธรรมชาติจริงๆ แล้วมันเป็นขยะ

แดน ใช่ครับ เปลี่ยนจากขยะให้เป็นสิ่งที่มีค่าครับ

ถาม แต่ในจังหวะที่เราทำๆ ไป เราก็ไปหามาเพิ่ม ใช่ไหม

แดน ใช่ครับ คือคลื่นมันซัดมาทุกปีครับ มันหาได้เรื่อยๆ ครับ

ถาม แดนส่วนตัวมีความคิดเห็นยังไงบ้าง กับเรื่องสิ่งแวดล้อมที่เป็นกระแสมากๆ เช่น เรื่องมาเรียม คนพูดถึงขยะทะเล จริงๆ ขยะที่ถูกซัดมาอาจไม่ใช่ของบ้านเราด้วยซ้ำ แดนทำโครงการที่มีส่วนช่วยในการได้เอาขยะมาทำประโยชน์ เรารู้สึกยังไงบ้าง

แดน ผมเห็นด้วยตาว่าขยะไม่มีวันหมดสิ้น แต่ดีกว่าไม่ทำอะไรเลย ยกตัวอย่างชิ้นงานที่ผมเอาขยะมาประกอบกันเป็นเกล็ดปลา กลายเป็นประติมากรรมที่เป็นแหล่งเช็คอินใหม่ เพราะหาดกาสิงมีนักท่องเที่ยวมาอยู่แว งานของเราทำให้นักท่องเที่ยวมีจุดถ่ายรูปใหม่ๆ ขยะลดลงมองแล้วสบายตายิ่งขึ้น พอเขาได้เห็นเขาก็รู้ว่านี่คือขยะ ถ้าคนไม่หยุดใช้ขยะชายหาดไม่มีวันหมดสิ้นอยู่แล้ว ตอนแรกคิดว่าเอาขยะมาทำเป็นรายได้ แต่ความสนใจน้อยครับ หันมาทำสื่อให้กับหมู่บ้านดีกว่าครับ

ถาม ในระหว่างทำโครงการมีปัญหาอะไรบ้างไหม เราปรึกษาใคร

แดน ส่วนมากไม่มี มีแต่เรื่องเวลาอย่างเดียวครับ

ถาม ตอนทำกิจกรรมกับน้องๆ ในโรงเรียน เราประสานงานกันยังไง มีใครช่วยไหม

แดน นัดกันก่อนครับ นัดคุย ปกติชุมชนมีเวทีประชาคมหมู่บ้านอยู่แล้ว มีพวกเราเข้าไปคุยว่าจะจัดกิจกรรมให้น้องๆ ในโรงเรียน หลังจากนั้นก็ประสานงานนัดกันว่าวันไหน แจ้งเวลา พวกผมก็เตรียมหาวัตถุดิบ และซื้ออุปกรณ์ให้พร้อมครับ

ถาม พวกวัสดุเพิ่มเติมที่เราซื้อมามีอะไรบ้าง

แดน สีน้ำมัน ที่คล้องพวงกุญแจ กากเพชร สีสเปรย์เคลือบเงา และวัสดุจำพวกขยะที่เก็บได้ เช่น ไฟแช็คและขวดน้ำ

ถาม ในกิจกรรมของเด็ก มีครูหรือใครมาช่วยเราด้วยไหม

แดน มีพี่เลี้ยงครับ มาช่วยดูครับ

ถาม เราประสานโรงเรียนเข้าไปได้ยังไง

แดน พี่เลี้ยงคือแม่ผมครับ แม่เป็นกรรมการโรงเรียนอยู่แล้วครับ

ถาม ทำโครงการที่มีแม่เป็นพี่เลี้ยงทำงานยากไหม

แดน ยากอยู่ครับในส่วนของแม่ แต่พอแม่เข้ามารับบทบาทพี่เราได้คุยกันให้เข้าใจใช้เหตุผลและก็ช่วยกันทำโครงการ

ถาม เราเป็นคนปรับตัว หรือแม่ปรับตัว

แดน ทั้งคู่ครับ ต้องให้ต่างคนต่างเข้าใจ ไม่งั้นไปกันไม่รอดครับ แม่ก็จะช่วยกระตุ้นพวกผมแบบไม่ได้บังคับนะครับ

ถาม ไม่ชอบให้ถูกบังคับ แล้วต้องใช้วิธีการยังไง เราถึงจะรู้สึกว่า เราจะไม่คัดค้าน เราจะยอมทำด้วยความสุข

แดน ให้เขาช่วยคิด ให้เขาช่วยตั้งคำถาม เช่น ถามว่าทำยังไงต่อดี บางครั้งเราทำไม่ได้เราก็ถามเขา บางครั้งเขาให้ความรู้แต่พวกผมไม่ชอบ อาจมีขัดข้องกันบ้าง แต่เราเปิดใจลองดูก่อนว่ามันโอเคไหม ถ้าไม่โอเคก็เปลี่ยนครับ

ถาม อย่างของพวกเราได้ทำวีดีโออะไรไหม

แดน คือกลุ่มพวกผมมีชายล้วนไม่ค่อยมีผู้หญิง จึงไม่ค่อยมีความรู้ทางด้านนี้ครับ

ถาม เราก็จะเน้นมีของประดิษฐ์มาโชว์ในงาน ไลฟ์สด

แดน ใช่ครับ

ถาม ถ้าให้สรุปแล้ว แดนได้เรียนรู้อะไรจากการทำโครงการนี้ และเราได้ค้นพบอะไรบ้าง ให้มองในมุมของโครงการก่อนนะ

แดน ครับ คือต้องให้ความเข้าใจซึ่งกันและกันระหว่างพี่เลี้ยงกับเยาวชน และต้องให้ความชัดเจนในการทำงาน

ถาม ถ้าพี่เลี้ยงและเยาวชน มีความเข้าใจชัดเจนในการทำงาน มันมีผลดียังไงบ้าง

แดน ทำให้ทำงานไปได้ราบรื่นครับ อันไหนที่ทำไม่ได้ให้พี่เลี้ยงเข้ามาช่วยแนะนำและช่วยสอน แต่ไม่บังคับ

ถาม เราเคยเจอคนที่มาบังคับอะไรแบบนี้มาก่อนใช่ไหม

แดน เมื่อก่อนเคยมีครับ

ถาม ซึ่งตอนนั้นถ้าให้เรามองย้อนไป เราจะมีปฏิกิริยายังไงกับการถูกบังคับ

แดน ไม่มีอารมณ์ในการทำงาน ไม่มีความสุขครับ

ถาม ถ้าในแง่มุมของสิ่งแวดล้อมธรรมชาติ เราได้มาทำโครงการนี้แล้ว แดนได้รู้อะไรเพิ่มขึ้นไหม

แดน ได้รู้ว่าถึงจะมีอุปสรรคแค่ไหน เหมือนเวลาจะไม่ตรงกัน แต่ช่วยกันทำ ทำให้มีความคิดสร้างสรรค์ในการคิดชิ้นงานเยอะขึ้นครับ

ถาม แล้วเรื่องสำนึกต่อสิ่งแวดล้อม เราคิดว่าตัวเองมีเพิ่มขึ้นไหม หรือเราเห็นความเปลี่ยนแปลงในเรื่องนี้บ้างไหม

แดน เห็นในความเปลี่ยนแปลงครับ จากก่อนนี้พวกผมก็คิดแต่เรื่องเดิมๆ ไม่ได้วกวนไปไหนครับ ช่วยทำให้พวกผมออกนอกกรอบครับ

ถาม ถ้าเมื่อก่อนที่บอกว่า คิดเรื่องเดิมๆ คิดเรื่องอะไร

แดน คิดแบบวัยรุ่นครับ เช่น จะเอาไม่มาทำขนำ แต่ผู้ใหญ่มองจากข้างนอกเข้ามา คิดว่าพวกผมมั่วสุมยาเสพติด พวกเราก็ต้องเปลี่ยนวิธีการทำงานในจุดนั้นครับ

ถาม เสียงตอบรับของผู้ใหญ่ คนในชุมชนที่มีต่อเรา ต่อกลุ่มเยาวชนเปลี่ยนแปลงไปไหม

แดน เปลี่ยนครับ เหมือนเมื่อก่อนเขามาดูว่าพวกผมเก็บขยะเก็บไม้จากชายหาดมาทำเป็นซุ้ม มั่วสุมครับ แต่พอมาทำโครงการนี้ทำให้พวกเขารู้สึกดี ที่พวกเราทำเพื่อหมู่บ้าน

ถาม อันนี้เขาเห็นจากกิจกรรมอันไหน

แดน คือเด็กพาผู้ใหญ่มาด้วย ให้ช่วยดูแล

ถาม แดนคิดว่าได้ประโยชน์อะไรจากโครงการนี้

แดน หนึ่งคือให้ความรู้กับเด็กๆ สองเป็นสื่อการเรียนรู้จากชายหาด

ถาม ตอนทำกิจกรรมกับเด็กๆ ในโรงเรียน มีเด็กๆ กี่คน

แดน เด็กชั้นประถมต้นมีไม่ถึงร้อยคนครับ พวกผมไปกัน 5-6 คน น้องๆ เขาสนุก เพราะอยู่ในวัยที่อยากเล่น

ถาม นอกจากพวกเรา แกนนำเยาวชน และพี่เลี้ยง มีใครมาสนับสนุนเราอีกไหมในการทำโครงการนี้

แดน มีแกนนำรุ่นเก่ามาช่วยสอน เขาช่วยหมู่บ้านอยู่แล้ว มาช่วยสนับสนุนและช่วยคิดว่าทำอะไรต่อ พวกเขาช่วยพวกผมเต็มที่ครับ

ถาม ส่วนตัวแดนอยากทำอะไรที่มันต่อยอดไปจากเดิมอีก โครงการปีแรกก็ทำไปแล้ว นี่ก็ปีที่สองแล้ว แล้วอยากทำอะไรอย่างอื่นอีกไหม

แดน ผมคิดอยู่นะครับ แต่ช่วงนี้ติดเรียน ผมเรียน ม.6 แล้วกำลังใกล้จบ ในส่วนของชายหาดอยากให้มีที่นั่งเพิ่ม ตอนนี้มีแต่นั่งพื้นปูเสื่อ บางทีมีคนมากางเต้นท์ อยากให้มีที่นั่งจากไม้ ไว้สำหรับกินกาแฟกัน เพราะชายหาดบ้านผมไม่มีกำแพงกั้นครับ ละแวกนี้มีแค่หาดกาสิงกับหาดแหลมสน ที่เป็นหาดธรรมชาติ ไม่มีสิ่งปลูกสร้างครับ

ถาม มองไปถึงเรื่องที่จะดูแลชายหาด นอกจากขยะ พอเรียนจบ ม.6 ไปแล้ว แดนจะไปเรียนต่อข้างนอกไหม หรือยังไง

แดน ครับ เรียนต่อข้างนอก แต่ว่าถ้ามีอะไร ปรึกษาผมได้ครับ

ถาม แล้วเรามีรุ่นน้องมาสานต่อแล้วยัง

แดน มีแล้วครับ น้องสาวผม

ถาม ส่วนตัวเรามีความฝันและมองอนาคตคัวเองยังไงบ้าง

แดน อนาคตตัวเอง คือผมชอบทำกิจกรรมครับ แต่ว่าต้องหาเงินเรียนด้วยครับ อยากเป็นข้าราชการ จะได้ช่วยดูแลที่บ้านด้วยถึงแม้ว่าจะต้องอยู่ไกล

ถาม ตัวเราอยากพัฒนา หรือเรียนรู้อะไรเพิ่มเติมไหม

แดน เอาความรู้เดิมๆ ที่ทำโครงการมาช่วยให้โครงการให้น้องๆ ทำงานง่ายขึ้น ไม่ต้องไปศึกษาใหม่ที่หลังครับ เพราะรุ่นพี่มีประสบการณ์มีความรู้อยู่บ้างแล้ว ถ้าจะค้นกว่าก็ค้นคว้าต่อจากพื้นฐานเดิมที่มีได้เลย

ถาม เหมือนมาช่วยทุ่นแรงและหย่นเวลาในการทำงาน

แดน ครับ

ถาม แดนบอกว่าตัวเองต้องเรียนและทำงานไปด้วย แล้วต้องแบ่งเวลามาทำโครงการ อะไรทำให้แดนมาทำโครงการจิตอาสาแบบนี้

แดน ปกติผมชอบแกล้ง ชอบให้ความสุขกับเด็กๆ อยู่แล้วครับ ชอบสร้างความสุข ชอบทำกิจกรรม ใครชวนไปทำก็ไป แต่ต้องเคลียงานส่วนตัวให้เสร็จก่อนครับ

ถาม แดนคิดว่าที่บ้านสนับสนุนด้วยเกี่ยวไหม คือเขาไม่ได้ขัดข้องที่เราจะมาทำ

แดน การที่ผมมาทำกิจกรรม เพราะผมรู้สึกมีความสุข ต่อให้ที่บ้านห้ามมันก็ยาก แต่ที่บ้านก็สนับสนุน การที่เรียนรู้ และได้สร้างความรู้ให้กับน้องๆ และพวกเราก็ได้ฝึกฝนได้ความรู้เพิ่มเติมด้วย

ถาม อยากให้เรามองสะท้อนตัวเอง เหมือนกับการถอดบทเรียนตัวเองว่า ตัวเราเปลี่ยนแปลงจากเดิมอย่างไรบ้าง มองไปจนถึงก่อนปีแรกที่มาทำโครงการ ถึงตอนนี้เห็นตัวเองได้พัฒนา หรือ ศักยาภาพของตัวเองยังไงบ้าง

แดน หนึ่งเมื่อก่อนคือผมขี่มอเตอร์ไซค์ แว้นไปมาอย่างเดียว ไม่คิดอะไรขอแค่สนุก พอมีโครงการเข้ามาก็ได้เปลี่ยนตัวเอง มาทำงานจิตอาสาช่วยหมู่บ้าน อย่าให้เขามองและดูถูก ที่ทำไปก็เพื่อลบคำดูถูกด้วยครับ

ถาม จริงๆ แล้ว พวกเราเป็นนักบิด ที่ไม่ได้มั่วสุมใช่ไหม

แดน ใช่ครับ

ถาม นอกจากเรื่องนี้แล้วมีเรื่องอื่นอีกไหม แล้วเราได้พบความสามารถของตัวเองที่ไม่คิดว่าจะได้พบบ้างไหมจากการทำโครงการ

แดน ตอนแรกไม่กล้าพูดเริ่มจากศูนย์เลยครับ พอขึ้น ม.ปลาย จะต้องเสนองาน ทำให้ผมกล้าพูดกล้าแสดงออกครับ

ถาม ทักษะจากโครงการเป็นประโยชน์ต่อการเรียน

แดน ใช่ครับ คือผมผู้ชายจะเขินๆ อายๆ เวลาต้องออกไปพูดหน้าชั้นครับ ตอนนี้ผมกล้าคิด กล้าทำ กล้าพูด ไม่ต้องกลัวว่าจะผิด เพราะยังไงมันก็แก้ไขได้ครับ

ถาม เราแบ่งเวลา เรียน ทำงาน และทำโครงการยังไงบ้าง

แดน ในส่วนของปีแรก การเรียนผมเสียครับ ผมเน้นกิจกรรมเยอะไป ไม่คิดถึงการเรียน ผลการเรียนจึงได้น้อย แต่มาปีนี้ผมปรับเปลี่ยนตัวเองจากปีแรกเกรดเฉลี่ยผม 1 พอเปลี่ยนตัวเองเกรดเป็น 3 ครับ เมื่อก่อนผมเกเรมาก

ถาม ที่ว่าได้ 1 คือเราได้มาเป็นประจำใช่ไหม

แดน ครับ เป็นมาตั้งแต่ ม.ต้นแล้ว คือบางทีเพื่อนนัดไปบิดรถก็ไป ไม่คิดอะไรครับ ตอนนี้เปลี่ยนตัวเองจากเด็กแว้นมาเป็นเด็กวิ่งทริปงานรถ MC เป็นการหาประสบการณ์ใหม่ แต่ยังทำในสิ่งที่ชอบครับ

ถาม ลงรายละเอียดให้พี่หน่อย ตรงที่ว่า ได้เกรด 1 มาตลอด พอมาทำโครงการทำให้เราได้เกรดดีขึ้น เป็นเพราะว่าแดนแบ่งเวลา ทำให้เรารู้จักแบ่งเวลาหรือว่ายังไง

แดน ใช่ครับทำให้รู้จักแบ่งเวลามากขึ้นครับ ช่วง ม.ต้นชีวิตติดเพื่อน ติดศูนย์ก็ติด ติดก็ช่วยกันแก้ พอเริ่มคิดได้ ก็เริ่มแบ่งเวลา เล่นเป็นเล่น เรียนเป็นเรียน งานเป็นงานครับ และเปลี่ยนตัวเอง แบ่งเวลาให้เท่ากัน ไม่ใช่ละเลยครับ

ถาม เมื่อก่อน ถ้ามีการบ้าน อาจจะไม่ทำส่งใช่ไหม

แดน ไม่ทำส่งครับ ลอกเพื่อนที่โรงเรียน มาถึงตอนนี้งานไหนที่ผมทำได้ผมทำก่อน อันไหนที่ทำไม่ได้ก็สอบถามเพื่อนๆ บางครั้งก็ลอกเพื่อนมันปกติครับ

ถาม แต่เราก็มีส่ง ใช่ไหม

แดน ครับ มีส่งครับ

ถาม อยากให้สรุปอีกทีว่า ที่เราทำทั้งหมดเราภูมิใจตัวเองมากขนาดไหน เต็ม 10 ให้คะแนนเท่าไหร่

แดน เต็ม 10 ให้ตัวเอง 7-8 ครับ ช่วง ม.ปลายต้องใช้เวลา แต่ถ้าเป็น ม.ต้นยังมีเวลาหาความรู้เพิ่ม และยังนำมาปรับใช้ในช่วง ม.ปลาย ได้ แต่นี่มันขึ้น ม.ปลายแล้ว มันปรับเปลี่ยนยาก ไหนจะมหาวิทยาลัยอีก คือในช่วงอายุ12-18 ปี มันยังทำอะไรได้อีก แต่ตอนนี้ 18-19 แล้ว ก็เลยให้คะแนนตัวเอง 7-8 ครับ

ถาม ถ้าไม่ได้มาทำโครงการอาจจะไม่ได้คิดแบบนี้ใช่ไหม

แดน ใช่ครับ จะคิดแบบเดิมๆ คิดแต่สนุก

ถาม อะไรที่ทำให้แดนคิดว่า จะต้องกลับมาตั้งใจทำโครงการนี้มากขึ้น

แดน เริ่มแรกคือกลางคืนผมนอนอยู่บ้านเล่นโทรศัพท์แล้วเพื่อนมาชวนถึงที่นอนครับ มาช่วยกันทำกิจกรรมร่วมกับเพื่อน มันได้อะไรที่มากกว่าการเล่นโทรศัพท์ครับ มันรู้สึกอินไปกับเพื่อน เมื่อก่อนผมเป็นเด็กแว้น มาเริ่มจริงจังกับบ้านเกิดที่เป็นแหล่งท่องเที่ยวด้วย เลยอยากพัฒนาให้มันดียิ่งขึ้นครับ

ถาม เราไปเจออะไรมา ทำไมเราอินมากขนาดนั้น ถึงขั้นต้องมาลงมือทำ

แดน คือหนึ่งเป็นแหล่งท่องเที่ยวธรรมชาติ ผมอยากรักษาให้มันคงเดิมต่อไปครับ