­

ประวัติความเป็นมา

เครือข่ายเยาวชนสืบสาน ภูมิปัญญาเกิดขึ้นจากการรวมตัวกันของเยาวชนกลุ่มต่างๆ ที่ทำงานทั้งด้านสังคม วัฒนธรรม และสิ่งแวดล้อม ตั้งแต่ปี 2548 ได้รับการสนับสนุนจากสำนักงานกองทุนสนับสนุนการเสริมสร้างสุขภาพ (สสส.) เพื่อคลี่คลายวิกฤติปัญหาเยาวชนทิ้งบ้านเกิด และละทิ้งภูมิปัญญาท้องถิ่น อันเป็นผลมาจากการพัฒนาของรัฐ และอิทธิพลของสื่อ ซึ่งทางเครือข่ายฯ ได้ส่งเสริมให้เยาวชนทำงานด้านการสืบทอดภูมิปัญญาในพื้นที่ของ ตนเอง และสนับสนุนเยาวชนที่มีกิจกรรมในพื้นที่อยู่แล้ว เรียนรู้ภูมิปัญญาในท้องถิ่นของตนเอง มีการจัดกระบวนการเรียนรู้นอกระบบให้เยาวชน และจัดเวทีแลกเปลี่ยนเรียนรู้ โดยแบ่งงานออกเป็น 3 ส่วน คือ
๏ งานหนุนเสริมศักยภาพเยาวชน โดยพี่เลี้ยง แกนนำเยาวชนจะจัดกระบวนการพัฒนาศักยภาพเยาวชนในชุมชน โดยผ่านกระบวนการเรียนรู้ชุมชน ร่วมสนับสนุน การทำงาน ดูแลให้คำปรึกษาการทำงานระดับกลุ่มเยาวชน และหนุนเสริมพัฒนาศักยภาพตามความเหมาะสม เพื่อให้เป็นไปในแนวทางเดียวกัน
๏ งานแลกเปลี่ยนเรียนรู้ และขยายผล ถ่ายทอดองค์ความรู้ เปิดโอกาสให้กลุ่มเยาวชนแต่ละกลุ่มได้จัดกิจกรรมร่วมกันในระดับจังหวัด ภาค และประเทศ เพื่อให้เกิดการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ระหว่างกลุ่ม และโดยภาพรวมของการทำงานร่วมกันของกลุ่มเยาวชนต่างๆ มีบริบทและกระบวนการทำงานซึ่งแต่ละภาค แต่ละกลุ่มมีความแตกต่างหลากหลาย ขึ้นอยู่กับลักษณะเฉพาะของกลุ่ม ทำให้กระบวนการขยายผลแบ่งออกเป็น 3 กลุ่มย่อยๆ คือ
- ขยายผลโดยแกนนำเยาวชนที่มีศักยภาพ และมีความรู้ด้านศิลปวัฒนธรรมเป็นพื้นฐานอยู่แล้ว ผ่านการเรียนรู้ค้นคว้าด้วยตนเอง และการหาความรู้เพิ่มเติมจากพ่อครู แม่ครูในท้องถิ่น และอาสาสมัครเองสามารถทำหน้าที่ถ่ายทอดให้กับเด็กๆ ได้เลย
- ขยายงานเชิงประเด็นต่อยอดการทำงานเดิมของกลุ่ม อาสาสมัครกลุ่มนี้ทำกิจกรรมต่อเนื่องอยู่แล้ว และได้เพิ่มมิติการทำงานทางวัฒนธรรมในพื้นที่ เมื่อได้เข้าร่วมกับงานโครงการสืบสานภูมิปัญญา
- ขยายจำนวนกลุ่มเยาวชนสืบสานภูมิปัญญากลุ่มใหม่ จากการสนับสนุนของโครงการเยาวชนสืบสานภูมิปัญญา
๏ งานผลักดันเชิงนโยบาย เป็นการนำเสนอนโยบายการเรียนรู้ภูมิปัญญา ต่อผู้เกี่ยวข้องในระดับนโยบาย เพื่อให้มีผลเชิงนโยบายการศึกษาทั้งในระบบ และนอกระบบ

­

วิสัยทัศน์

เรียนรู้รากเหง้า เท่าทันสังคม กำหนดวิถีชีวิตตนเอง

­

พันธกิจ

เสริมสร้างเยาวชนต้นแบบในวิถี พอเพียง ให้คนรุ่นใหม่สามารถเรียนรู้ เข้าถึงภูมิปัญญา ปรับประยุกต์ภูมิปัญญาท้องถิ่น ให้สอดคล้องกับการดำรงชีวิตได้อย่างมีคุณภาพ และเหมาะสมกับสถานการณ์สังคมปัจจุบัน ตลอดจนสืบทอดภูมิปัญญาสู่เยาวชนรุ่นต่อไป พร้อมกับสนับสนุนให้มีการจัดตั้งแหล่งเรียนรู้ชุมชน และผลักดันนโยบายการศึกษาทางเลือก

­

วัตถุประสงค์การดำเนินงาน

• เพื่อสร้างแบบอย่างกลุ่มเยาวชนต้นแบบในวิถีพอเพียง ที่มีการพัฒนาตนเองไปสู่ชีวิตที่พอเพียง
• เพื่อ สร้างกระบวนการเรียนรู้ของเยาวชนในเรื่องภูมิปัญญาจากผู้รู้ พ่อครูแม่ครูในท้องถิ่น สู่กระบวนการการพัฒนาชุมชนของกลุ่มเยาวชน ในวิถีพอเพียงร่วมกันอย่างบูรณาการ
• เพื่อสร้างความเข้มแข็งของเครือข่ายเยาวชนสืบสานภูมิปัญญา ร่วมกับเครือข่ายเยาวชนกลุ่มต่างๆ ในการนำเสนอนโยบายที่เกี่ยวข้องกับเยาวชน
• เพื่อประสานพลังทางสังคม ร่วมผลักดันการปฏิรูปนโยบายการศึกษาทางเลือก และการประยุกต์ภูมิปัญญากับแนวทางวิถีพอเพียง

­

ผู้บริหารองค์กร

• นายชัชวาลย์ ทองดีเลิศ หัวหน้าโครงการเยาวชนสืบสานภูมิปัญญา

­

รูปแบบการบริหารจัดการ

มี หัวหน้าโครงการเยาวชนสืบสานภูมิปัญญา และคณะกรรมการเครือข่าย ซึ่งเป็นตัวแทนของแต่ละภาค ร่วมเป็นคณะกรรมการบริหาร โดยมีระบบการบริหารงาน แบ่งเป็น 2 ส่วน คือ

• งานด้านบริหารจัดการ ประกอบด้วย ทีมที่ปรึกษา ผู้ประสานงาน ฝ่ายระดมทุนและทรัพยากร งานประชาสัมพันธ์ งานพัฒนาข้อมูลและองค์ความรู้
• งาน ด้านการประสานงานภาค ได้แก่ ผู้ประสานงาน ฝ่ายการเงินและบัญชี ซึ่งจะเป็นตัวกลางในการประสานงานระหว่างเครือข่ายส่วนกลาง กับเยาวชนและพี่เลี้ยง

ทั้งนี้ ทุก 6 เดือน จะมีการจัดประชุมกลุ่มเยาวชน เพื่อระดมความคิดเห็น และปัญหาจากพื้นที่ทั้งหมด มาสังเคราะห์ เสนอเป็นนโยบายร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ขณะเดียวกันกลุ่มพี่เลี้ยง และคณะกรรมการ ก็จะจัดประชุมทุก 3 เดือน เพื่อกำหนดแผนงานให้สอดคล้องกับนโยบาย ตลอดจนทบทวนการทำงานในช่วงที่ผ่านมา

­

เงื่อนไขความสำเร็จขององค์กร

• เป็นการ ศึกษาเรียนรู้เรื่องที่อยู่ในความสนใจของเด็กและเยาวชน โดยเฉพาะเรื่องใกล้ๆ ตัว ที่เกิดขึ้นในสังคม โดยใช้สภาพปัญหา หรือวิกฤติให้เป็นโอกาส
• การ รวมตัวกันเป็นเครือข่ายฯ ทำให้เกิดพลังสร้างสรรค์ และศักยภาพในการทำงานมากขึ้น จึงหนุนเสริมให้เด็กมีบทบาท เป็นที่ยอมรับของชุมชนและสังคมมากกว่าเดิม
• เยาวชนมีความตั้งใจในการ เรียนรู้จากพ่อครู แม่ครู และมีการเผยแพร่ หรือถ่ายทอดภูมิปัญญาสู่ชุมชน และเยาวชนด้วยกัน หลากหลายรูปแบบ ทำให้ได้รับความสนใจมากขึ้น
• มีสื่อการเรียนรู้ที่เหมาะสมกับเยาวชน
• พี่เลี้ยงให้อิสระแก่เยาวชนในการเรียนรู้ และคอยร่วมเรียนรู้ ให้คำปรึกษา ทำให้เกิดความผูกพันและใกล้ชิดกันยิ่งขึ้น

­

องค์ความรู้จากการดำเนินงาน

• ได้คู่มือการสืบค้นากเหง้า “ก่อเกิด”
• เด็ก และเยาวชนกลับไปให้ความสนใจกับความรู้ภูมิปัญญาในชุมชนของตนเอง เกิดความภาคภูมิใจในชุมชนและวิถีของตนเอง เป็นตัวเชื่อมต่อทางวัฒนธรรมท้องถิ่นที่เหมาะสมอย่างยิ่งระหว่างสังคมแบบ เก่ากับสังคมสมัยใหม่ มีการสืบทอดความรู้แบบดังเดิมด้วยวิธีการใหม่ๆ ให้กับเด็กเยาวชนรุ่นใหม่ได้อย่างมีประสิทธิภาพ เพราะมีกระบวนการสอนใหม่ๆ ที่แตกต่างจากคนเฒ่าคนแก่ เป็นการสร้างการเรียนรู้รูปแบบใหม่ให้แก่เยาวชนในท้องถิ่น จึงช่วยลดช่องว่างระหว่างวัย ระหว่างคนเฒ่าคนแก่ กับเด็กรุ่นใหม่ และเติมเต็มช่องว่างของชุมชน