โครงการ ศึกษาและปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการสูบบุหรี่ในพื้นที่สาธารณะบ้านเขาน้อย ต.ย่านซื่อ อ.ควนโดน จ.สตูล
พรรณมาลี พานทวีป

บุหรี่เรื่องใกล้ตัวที่หลายคนมองข้าม จนบางครั้งก็ดูจะกลายเป็นเรื่องธรรมดาที่พบเห็นนชินตา แต่ไม่ใช่สำหรับพวกเขากลุ่มเยาวชนจากบ้านเขาน้อย พวกเขากลับมองว่านี่คือปัญหาใกลัตัวที่สมควรได้รับการแก้ไข
หมู่บ้านปลอดบุหรี่ คือเป้าหมายที่กลุ่มเยาวชนรักบ้านเขาน้อยตั้งไว้ในครั้งแรกที่ตัดสินใจทำ แต่เมื่อทำได้สักระยะทีมงานพบว่าเป้าหมายที่ตั้งไว้น่าจะดูกว้างยากเกินไป ทีมงานจึงประชุมและเปลี่ยนเป้าหมายไปเน้นที่การลดพฤติกรรมการสูบในที่สาธาณะแทน
สิ่งที่มากกว่าพฤติกรรมของการสูบบุหรี่ในพื้นที่สาธารณะที่ลดลงแล้ว นั่นคือสุขภาพของชุมชน คนในครอบครัวที่จะแข็งแรงขึ้นเพราะลดพฤติกรรมการสูบบุหรี่ลง
อาจมีบ้างที่หลงประเด็น เพราะยังใหม่กับการทำโครงการ แต่เพราะใจที่อยากทำเรื่องดีๆ ให้กับชุมชน ทำให้พวกเขามุ่งมั่นและไม่ยอมแพ้กับปัญหา พยายามคิดค้นกลยุทธิ์ทุกวิถีทางเพื่อให้คนในชุมชนร่วมมือกับพวกเขา มาดูกันว่าเยาวชนกลุ่มนี้ได้เรียนรู้อะไรบ้างตลอดเส้นทางของการทำกิจกรรมในครั้งนี้

­

“ภูมิใจที่คนในชุมชนสูบบุหรี่น้อยลงค่ะ อย่างน้อยก็ทำให้เราเห็นว่าสิ่งที่เราทำประสบผลสำเร็จแล้ว ”
เพราะสิ่งที่คาดหวังไว้ของติน – เฟื่องลดา โย๊ะฮาหมาด คือคนในชุมชนสูบบุหรี่น้อยลงก็ถือว่านี่คือรางวัลของการทำงานตลอดระยะเวลากว่า 7 เดือนของเธอแล้ว
“เห็นคนในชุมชนสูบบุหรี่ในพื้นที่สาธารณะน้อยลง รู้สึกดีใจและภูมิใจมาก สิ่งที่พวกเราทำก็อยากให้เป็นฐานเริ่มต้นในการเลิกสูบบุหรี่โดยเริ่มจากพื้นที่สาธารณะ สำหรับการดำเนินงานต่อจากนี้เราพยายามสร้างกติกาชุมชน หวังว่าจะลดจำนวนผู้สูบได้เพิ่มขึ้นอีก”

­

“ผมรู้จักบทบาทของการเป็นผู้นำมากขึ้น จากเดิมรอฟังทีมงานอย่างเดียว แต่ตอนนี้เริ่มแสดงความคิดเห็นเพื่อแลกเปลี่ยนร่วมกัน”
ฟาลัค กับบทบาทของหัวหน้าโครงการ ที่ช่วยพัฒนาทักษะความเป็นผู้นำในตัวเขา และยังทำให้เขาเข้าใจบทบาทของการเป็นผู้นำจากการกระบวนการทำงานนี้อีกด้วย โดยฟาลัคเล่าว่า
“การทำโครงการ ช่วยให้เรากล้าแสดงออก กล้าพูด รู้จักคิดวิเคราะห์ สิ่งสำคัญคือการวางแผน รู้จักบริหารเวลา มีความเป็นผู้นำมากขึ้น จากที่ตอนแรกๆ จะเป็นผู้ฟังและผู้ทำตามเขาทุกอย่าง แต่หลังๆ มาเราจะพยายามคิดและแสดงความคิดเห็นร่วมกับทีมมากขึ้น ไม่ใช่คนเดิมที่นั่งฟังและรอให้เพื่อนบอกว่าต้องทำแบบนั้นแบบนี้” 

­

“สิ่งที่เห็นได้ชัดเจนมากคือผู้ใหญ่เขาเห็นความสำคัญของเด็กมากขึ้น ตอนนี้ทุกกิจกรรมในชุมชนจะให้เด็กเป็นผู้นำจัดกิจกรรม โดยมีพี่เลี้ยงชุมชนทำหน้าที่เป็นฝ่ายสนับสนุนการทำงานของเขาเท่านั้น
พลังเล็กๆ ในการทำโครงการอันยิ่งใหญ่ของเยาวชนรักเขาน้อย ไม่เพียงเสริมสร้างหัวใจที่แข็งแรง สร้างการเปลี่ยนแปลงแก่สิงห์อมควันในชุมชนแล้ว กระบวนการทำงานที่เป็นขั้นตอน การเผชิญอุปสรรค การแก้ปัญหาเฉพาะหน้า ล้วนเป็นทักษะที่แปรเปลี่ยนพวกเขาให้พร้อมก้าวสู่การเป็นเยาวชนที่มีส่วนสำคัญในการพัฒนาประเทศในอนาคต