เมื่อ ‘ปันจักสีลัต’ ศิลปะการต่อสู้ด้วยมือเปล่า ‘มรดกทางวัฒนธรรมแห่งบ้านทุ่ง’ ที่เคยเป็นที่นิยมของคนในชุมชน สร้างความสนุกสนานและเป็นศิลปะป้องกันตัวให้แก่เด็กและผู้หญิง ซึ่งปัจจุบันหาคนสืบทอดได้น้อย และผู้รู้ก็เหลือน้อยลงตามอายุขัย รวมถึงหนึ่งในสมาชิกของกลุ่ม ซึ่งเป็นรุ่นพี่แกนนำ มีคุณปู่ ซึ่งเป็นปราชญ์ในชุมชนที่มี องค์ ความรู้ ปัญจักสีลัต ทำให้ไม่อยากให้ ปันจักสีลัต หายไป จึงมีแรงผลักดันที่จะลุกขึ้นมาสืบสานศิลปะป้องกันตัวนี้ แม้ในช่วงระยะเวลาเริ่มต้นอาจจะรวบรวมสมาชิกยากหน่อย เพราะต้องปรับตัวเรื่องของเวลา แต่สุดท้าย ก็สามารถทำให้พวกเขารวมตัวกันได้ แต่สิ่งที่เกิดขึ้นระหว่างที่พวกเขาเรียนรู้ระหว่างนั้นเป็นอย่างไร ไปดูกัน
“การทำโครงการดีตรงที่เราเอาเวลาว่างมาทำสิ่งที่มีประโยชน์ สิ่งที่ทำไม่ใช่ของคนใดคนหนึ่ง แต่ได้ประโยชน์กับคนทั้งหมู่บ้าน”
จากเด็กเกเรคนหนึ่งที่คนในชุมชนต่างเมินหน้าหนี หลังจากที่หันมาทำกิจกรรมก็ได้รับการยอมรับมากขึ้น
“เวลาขี่รถไปไหนมีคนเรียกคนยิ้มให้ตลอดเวลา ภูมิใจมาก จากเมื่อก่อนเราไม่เอาไหนเลย การทำโครงการดีตรงที่เราเอาเวลาว่างมาทำสิ่งที่มีประโยชน์ สิ่งที่ทำไม่ใช่ของคนใดคนหนึ่ง แต่ได้ประโยชน์กับคนทั้งหมู่บ้าน ผมรู้สึกว่าความหวังของคนทั้งหมู่บ้านอยู่ที่เรานะ เราก็จะทำให้มันถึงที่สุด ให้เขาเห็นว่าเด็กที่เคยเกเรก็ทำสิ่งดีๆ ได้ด้วย การที่ได้เข้ามาทำโครงการนี้ ดีใจเพราะได้รับคำแนะนำจากหลายๆ คนเอามาใช้เอามาปรับตัว ตอนนี้ก็ดีขึ้นเยอะ”
นายอันวาร์ นาเคณฑ์
โครงการหาแนวทางการสร้างการเรียนรู้ด้านดนตรีปันจักสีลัตของชุมชนบ้านทุ่ง
“การฝึกรำทำให้ได้ความรู้เรื่องการต่อสู้ เป็นความรู้ที่สามารถใช้กับตัวเองในชีวิตประจำวันได้”
จากเด็กแว้นซ์ ที่เคยใช้เวลาว่างอยู่กับการขี่รถเล่นรอบหมู่บ้าน เมื่อมีโอกาสได้เข้าร่วมโครงการปันจักสีลัต ซึ่งตนมีความสนใจอยู่แล้วเป็นทุนเดิม ทำให้ซันพบอีกหนึ่งกิจกรรมที่ทำให้เขาสนุกกับการทำกิจกรรม
“ตอนนี้เอาเวลาส่วนใหญ่ฝึกรำมากกว่า เพราะการฝึกรำทำให้ได้ความรู้เรื่องการต่อสู้ คือเป็นความรู้ที่ไม่ได้เอาไปต่อสู้กับใคร เก็บความรู้ไว้ใช้กับตัวเองได้ เช่น หากรถล้มก็เอามาใช้ได้ เราจะหมุนตัวอย่างไร เมื่อเกิดอุบัติเหตุแบบนั้น จะทำยังไงไม่ให้บาดเจ็บมาก”
ซัน - อารักษ์ นาคสง่า
โครงการหาแนวทางการสร้างการเรียนรู้ด้านดนตรีปันจักสีลัต
สิ่งที่สำคัญสำหรับเยาวชนบ้านทุ่ง คือ ‘การเรียนรู้’ ระหว่างทำโครงการ และการนำศิลปะการต่อสู้มาใช้ในชีวิตประจำวันของพวกเขา พร้อม ๆ กับความภาคภูมิใจที่เกิดขึ้นกับตัวเอง
พวกเขายังคงเชื่อว่า ปันจักสีลัต คือ ความรู้ที่ไม่สิ้นสุด ไม่ได้มาจากประเทศใดประเทศหนึ่ง แต่มาจากชาวมลายูหลายๆ ประเทศสืบทอดต่อๆ กันมาตามยุคสมัย เช่นเดียวกับพวกเขาที่อยู่เข้ามาอยู่ในวงจรการสืบสานปันจักสีลัต เพื่อเรียนรู้และค้นหาต้นฉบับที่เป็นลายเซ็น ‘ปันจักสีลัตบ้านทุ่ง’ จากผู้เฒ่าผู้เฒ่าผู้แก่ในชุมชน ซึ่งอาจจะเป็นมรดกชิ้นสำคัญแห่งอันดามัน ที่จะหลงเหลือให้พวกเขาและคนรุ่นหลังได้ภาคภูมิใจสืบไป
