"ส้มรังสิต" หมอดินน้อยนักพัฒนา
กิตติรัตน์ ปลื้มจิตร

               วันก่อนผมได้มีโอกาสเป็นพี่เลี้ยง ชวนน้องๆ กลุ่มส้มรังสิต คิดพัฒนาดินเสื่อมโทรม โรงเรียนธัญญรัตน์ พัฒนาโครงการสิ่งแวดล้อม ภายใต้กองทุนสิ่งแวดล้อมเพื่อการพัฒนาเยาวชน ปลูกใจรักษ์โลก มูลนิธิกองทุนไทย ร่วมกับภาคีเครือข่ายองค์กรสิ่งแวดล้อม

               "ส้มรังสิต"...เมื่อพูดถึงชื่อนี้ใครๆก็รู้จัก เพราะทุ่งรังสิตนี้ เป็นพื้นที่ "สวนส้ม" มาก่อนจะเป็นหมู่บ้านจัดสรรใกล้กรุงเทพ 

                เดิมทีทุ่งรังสิตนี้เป็นทุ่งข้าว แหล่งเพาะปลูกขนาดใหญ่สมัย รัชกาลที่ 5 ที่ทรงจ้างบริษัทจากฝรั่งเศสเพื่อขุดคลองส่งน้ำ จากแม่น้ำป่าสัก ผันผ่านท้องทุ่ง ทำให้ยุคนั้นได้มีการปลูกข้าวเพื่อส่งออก จากทุ่งรังสิตแห่งนี้เป็นจำนวนมาก ..... 

                กาลเวลาผันผ่าน จากทุ่งข้าว มาสู่สวนผลไม้ ยุคปฏิวัติเขียวทำให้ชาวสวนถล่มปุ๋ยเคมี ยาฆ่าหญ้า ยาฆ่าแมลงลงสวน ดินเริ่มเสื่อมโทรม เกษตรกรเลิกอาชีพปลูกผลไม้ พากันขายที่ดิน... จากสวนสู่หมู่บ้าน จากสวนสู่เมือง...

                 "น้องปลื้ม" ลูกชาวสวนส้ม และนักเรียนแกนนำกลุ่มส้มรังสิต พร้อมกับอาจารย์ขวัญที่ปรึกษาหลัก ได้พัฒนาโครงการเพื่อเรียนรู้นอกห้องเรียนสู่ชุมชน ได้ทดลองเรียนรู้พัฒนาดิน ร่วมกับชุมชน และได้เข้าร่วมโครงการปลูกใจรักษ์โลกในปีแรก ได้สร้างการเรียนรู้และพัฒนาหมอดินน้อย 100 คน เพื่อเก็บตัวอย่างดินในแนววิทยาศาสตร์ ทดลองปรับปรุงดินด้วยวิธีต่างๆ 5 วิธี... เกิดการประสานงานระหว่างโรงเรียน ชุมชน ทำให้นักเรียนได้รู้จักและเข้าสู่ชุมชน เรียนรู้จากการลงมือทำ ใช้ชุมชนเป็น social lab เพื่อเรียนรู้จากชาวสวน 

               แต่ทว่า 1 ปีที่ผ่านมาก็ยังหาทางออกในการพัฒนาดินในชุมชนได้น้อย เพราะความเป็นเมือง วัฒนธรรมคนเมือง ต่างคนต่างอยู่ ของชุมชน ความไม่มั่นใจที่จะเลิกใช้เคมี ขาดความรู้เชิงเทคนิค ด้านการปรับปรุงบำรุงดิน ขาดข้อมูลความรู้เรื่องสภาพดินในสวน ที่แน่นอน รวมทั้งการสร้างความเขื่อมั่นให้กับชาวสวนที่จะร่วมพัฒนาดิน แก้ปัญหาดินเสื่อมโทรมอย่างจริงจัง 

                ปีนี้น้องกลับมาอีกครั้งด้วยโจทย์ที่ว่า........ "จะใช้ข้อมูล ความรู้เพื่อฟื้นฟูดินอย่างไร...เพื่อให้ชาวสวนได้แก้ปัญหาดินเสื่อมโทรมได้จริง "

                 สวนต่างๆ ระแวกคลองรังสิต 5 - คลองรังสิต 11 เป็นพื้นที่ทำกิจกรรมเรียนรู้นอกห้องเรียนของน้องๆ ปีนี้เขาจะดำเนินกิจกรรมลงลึกในการพัฒนาปรับปรุงบำรุงดินในสวนส้มของน้องปลื้ม โดยเพื่อนๆ หมอดินน้อยจะร่วมแรงร่วมใจ ขอความรู้จากชาวสวน แต่ละคนให้ได้มีพื้นที่ในการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ และแก้ปัญหาร่วมกัน 

                ขอให้สนุกกับการเรียนรู้จากโจทย์จริง และแก้ปัญหาอย่าง มันส์ๆ นะน้อง




18 ตุลาคม 2556

กิตติรัตน์  ปลื้มจิตร