"ไม่ค่อยช่วยงานพ่อแม่ กลับมาก็ปิดห้องเลยเข้าโครงการนี้ทำให้เราได้ฝึก มีความอดทน มีสติและกล้าแสดงออกมากขึ้น เมื่อก่อนเป็นคนขี้เกียจก็ทำให้เราขยันทำงานมากขึ้น เปลี่ยนความคิดจากแต่ก่อนคิดว่ามันเป็นงานที่เราไม่น่าที่ต้องทำเรายังเด็ก น่าจะขอเงินพ่อแม่ใช้ แต่ความคิดเราก็เปลี่ยนว่าพ่อแม่ก็ต้องทำงานคนเดียว แกก็เหนื่อยเราก็ต้องช่วยงานพ่อแม่"

น.ส.วัลลีย์ สารสุข (น้องนิ่ม)

นั่นคือเสียงสะท้อนของ น.ส.วัลลีย์ สารสุข (น้องนิ่ม) แกนนำเยาวชนหมู่ที่ 13 บ้านโนนกลาง โครงการทอเสื่อกก/พรมเช็คเท้า หนึ่งในแกนนำเยาวชนจาก 13 หมู่บ้าน (มีทั้งหมด 19 หมู่บ้าน)ที่เข้าร่วมในโครงงานพัฒนาเด็กและเยาวชน โครงงาน คิดดี ทำดี เพื่อตัวเอง ครอบครัวและชุมชน จัดขึ้นด้วยความร่วมมือระหว่างชุมชน องค์การปกครองส่วนท้องถิ่นเทศบาลตำบลเมืองแก อ.ท่าตูม จ.สุรินทร์ นำทีมโดย นายจักรกฤษณ์ พาณิชย์กิจเจริญ นายกเทศมนตรี พร้อมด้วย สถาบันเสริมสร้างการเรียนรู้เพื่อชุมชนเป็นสุข (สรส.) มูลนิธิสยามกัมมาจล ธนาคารไทยพาณิชย์ จำกัด(มหาชน) เป็นส่วนหนึ่งของโครงการพัฒนาเยาวชนในชุมชนท้องถิ่น (4 ภาค) ระยะที่ 2 : หลักสูตรนักถักทอชุมชน เพื่อพัฒนาเด็ก เยาวชนและครอบครัว

โดยมีเป้าหมายสำคัญคือการใช้โครงงานเพื่อพัฒนาเด็กและเยาวชนเป็นกระบวนการเรียนรู้ผ่านการลงมือทำเพื่อพัฒนาความรู้ ทักษะชีวิต สร้างการเปลี่ยนแปลงของแกนนำเยาวชน ให้ตระหนักรู้ถึงตัวตน ภาคภูมิใจในรากเหง้า เห็นความสัมพันธ์เชื่อมโยงของตนเอง ครอบครัว และชุมชน ก่อเกิดเป็นสำนึกรักท้องถิ่น เข้าถึงแก่นแท้สำนึกพลเมืองที่ระเบิดจากภายใน ปลูกฝังความรับผิดชอบต่อตนเองและผู้อื่น เชื่อมร้อยถักทอตนเอง ครอบครัวและชุมชนเพื่อเป็นฐานรากที่เข้มแข็งของท้องถิ่นอย่างยั่งยืน

โครงการคิดดีทำดีเพื่อเยาวชน เริ่มต้นจากการคัดเลือกแกนนำเยาวชนที่มีใจในการทำงานเพื่อชุมชนและสนใจการเรียนรู้เพื่อพัฒนาตัวเองเข้าร่วมกระบวนการเรียนรู้มุ่งเน้นการฝึกฝนทักษะในการทำงานการคิด การกล้าแสดงออก และทำความรู้จักกับตัวเอง ครอบครัวและชุมชนโดยมี คุณวราภรณ์ หลวงมณี วิทยากรกระบวนการ จากสถาบันยุวโพธิชน เข้ามามีส่วนช่วยในการสร้างกระบวนการพัฒนาเยาวชนครั้งนี้ด้วย ใช้กิจกรรมส่งเสริมการพัฒนาทักษะมีการเข้าค่าย 3 ครั้ง ค่ายครั้งที่ 1 รู้จักตนเอง กิจกรรมเรียนรู้นิสัย เพื่อเข้าใจจุดเด่นและปรับปรุงนิสัยของตัวเอง รู้จักศักยภาพของตนเองว่าตนเองถนัดเรื่องอะไรและจะใช้ความถนัดของตนเองให้ไปถึงเป้าหมายชีวิตได้อย่างไร กิจกรรมรู้จักเป้าหมายชีวิต อันจะนำไปสู่การเข้าใจตนเองและใช้ชีวิตอย่างมีเป้าหมายมากขึ้นค่ายครั้งที่ 2 รู้จักครอบครัว คือการเข้ามารู้จักครอบครัวของตัวเองอย่างแท้จริง ทั้งในเรื่องของจุดดีที่จะทำให้เขาภาคภูมิใจกับครอบครัวตนเองและจุดอ่อนของครอบครัวที่รู้ว่าตนเองจะมีบทบาททำให้ครอบครัวของตนดีขึ้นได้อย่างไร ค่ายครั้งที่ 3 รู้จักชุมชน เป็นการสืบค้นชุมชนและภาคภูมิใจในความเป็นท้องถิ่นของตนเองและเห็นว่าชุมชนได้ดูแลตัวเองอย่างไรและเขาจะทำอะไรเพื่อชุมชนของเขาเป็นการตอบแทนกลับคืนได้บ้าง ผ่านกิจกรรมผังเครือญาติที่ช่วยให้สามารถเชื่อมโยงและสร้างความผูกพันกับครอบครัวและเครือญาติยิ่งขึ้น ร่วมถึงการเรียนรู้เครื่องมือที่ช่วยในการสืบค้นชุมชนอย่างเป็นระบบที่จะช่วยสร้างความภาคภูมิใจและสำนึกรักท้องถิ่นพร้อมที่จะลุกขึ้นมาเป็นส่วนหนึ่งในการสร้างสรรค์ชุมชนให้ดีงามด้วยมือของพวกเขาเอง หลังเสร็จสิ้นกระบวนการทั้งหมด สิ่งที่เกิดขึ้นคือการเปลี่ยนแปลงของแกนนำเยาวชนอย่างชัดเจน น้องๆ ได้ร่วมสะท้อนครั้งนี้...

­

น.ส.ณัฐวดี หนุนโชค (น้องแตน)

น.ส.ณัฐวดี หนุนโชค (น้องแตน) แกนนำเยาวชน หมู่ที่ 6 โครงการต้นกกมหัศจรรย์ "ช่วยส่งเสริมให้กล้าที่จะเผชิญกับปัญหาที่เกิดขึ้น การทำโครงการต้นกกเพราะอยากพัฒนาผลิตภัณฑ์และอยากให้น้องๆและเพื่อนๆ มีส่วนร่วมในการทำกิจกรรมร่วมกัน”

­

น.ส.รุ่งฤทัย ชาญศรี (น้องกี้)

น.ส.รุ่งฤทัย ชาญศรี (น้องกี้) แกนนำเยาวชนหมู่ 10 บ้านกุง โครงการทำขนมไทยใส่ใจคุณภาพ “อยากให้รู้ว่าวิธีการทำขนมเป็นอย่างไร และเห็นการร่วมมือกันของเยาวชนของหมู่บ้านของเราและอยากให้เป็นแบบอย่างของหมู่บ้านที่ไม่ได้ทำ”

นายจิรายุทธ ทองด้วง (น้องยุทธ) แกนนำเยาวชน หมู่ 13 โครงการทอเสื่อกก/พรมเช็คเท้า "สำหรับผมที่ทำโครงการนี้เพื่ออยากสืบทอดภูมิปัญญาชาวบ้าน ความคิดและเรื่องทักษะของบรรพบุรุษของเราไม่ให้สูญหายให้อยู่กับชุมชนไปยาวนาน

­

นายธนากร โพธิ์ขำ (น้องต้า)

นายธนากร โพธิ์ขำ (น้องต้า) แกนนำเยาวชน หมู่ 16 บ้านหนองแต้ โครงการศึกษาพิธีพราหมณ์

"ป้าๆ อาๆ ทั้งหลายบอกว่าได้เอาของดีในหมู่บ้านออกมาให้คนอื่นได้ดู หมู่บ้านก็รู้สึกว่าดีใจมีแกนนำมาช่วยเหลือหมู่บ้านพัฒนาหมู่บ้านให้ดียิ่งขึ้นไป”

น.ส.ศิริวรรณ ขุมทอง (น้องแง้บ)

น.ส.ศิริวรรณ ขุมทอง (น้องแง้บ) แกนนำเยาวชน หมู่ 4 บ้านหนองม่วง โครงการไข่เค็มอัจฉริยะ

"จากที่เมื่อก่อนเป็นคนไม่ชอบมาช่วยชุมชน หลังจากได้ไปอบรมมาก็รู้สึกว่าเราต้องออกมาช่วยเขาบ้าง ไม่ใช่อยู่แต่ในบ้าน หรือออกไปเที่ยวกับเพื่อน หลังจากนั้นก็ออกมาช่วยงานของชุมชนเรื่อยๆ”

และคนที่ดีใจสุดๆ กับการเห็นการเปลี่ยนแปลงครั้งนี้ คือ “แม่” ของพวกเขานั่นเอง ได้มาร่วมสะท้อนด้วย

­

นางสำราญ สารสุข (แม่น้องนิ่ม)

นางจำปี สารสุข (แม่น้องแตน)

นางสำราญ สารสุข (แม่น้องนิ่ม) "ดีใจเพราะว่าลูกเราดีขึ้น ภูมิใจที่เห็นลูกเป็นคนที่มีความรับผิดชอบและกระตือรือล้นอยากช่วยพ่อแม่"

"ชีวิตเขาเปลี่ยนไป เขารู้จักคิดด้วยตนเอง และมีความขยันกว่าเก่า” เสียงสะท้อนทั้งจากเยาวชนและแม่แสดงให้เห็นถึงการเปลี่ยนแปลงได้อย่างชัดเจนในด้านลักษณะนิสัยของเยาวชนหลังผ่านกระบวนการของโครงการฯ นี้แล้ว

­

นายจักรกฤษณ์ พาณิชย์กิจเจริญ

นายจักรกฤษณ์ พาณิชย์กิจเจริญ นายกเทศมนตรีตำบลเมืองแกผู้เห็นความสำคัญของเยาวชน เสริมว่า "การพัฒนาเยาวชนก็เหมือนกับเราลงทุนเพื่อประเทศชาติเพราะว่าเยาวชนโตขึ้นก็จะได้มาพัฒนาประเทศของเราและท้องถิ่นของเราต่อไป ถ้าเราไม่ลงทุนส่วนนี้เท่ากับเราไม่ลงทุนให้ประเทศชาติ"

อ.ทรงพล เจตนาวณิชย์ ผอ.สรส. ย้ำตบท้ายว่า"โครงงานเป็นตัวเซ็ทเงื่อนไขให้เด็กได้เรียนรู้ตั้งแต่เริ่มต้นการทำโครงงาน ระหว่างทำโครงงาน หลังการทำโครงงาน ช่วงก่อนทำโครงงานเราสามารถที่จะกระตุ้นให้เด็กได้คิด วิเคราะห์ ตั้้งคำถาม และสืบค้นข้อมูลที่ตนเองตั้งคำถามขึ้นมา และนำข้อมูลเหล่านั้นมาสร้างความรู้ สร้างผลงานที่ตัวเองจะต้องทำให้สำเร็จ สำคัญที่สุดจะต้องสร้างให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของเด็กและเยาวชนในชุมชนที่ได้เรียนรู้ผ่านการทำโครงงานทั้งในด้านทักษะ ความรู้ อุปนิสัย ทัศนคติ และจิตสำนึกที่มีต่อตัวเอง ครอบครัว และชุมชน”

โครงงานทั้ง 13 ชิ้นที่ได้สร้างความภาคภูมิใจให้กับบ้านของตนเองได้แก่ 1.การทำตะกร้าจากวัสดุ รีไซเคิล หมู่ 1 บ้านหนองยาง 2.ทำขนมไทยหวานใจทุกวัย หมู่ 2 หนองคูน้อย 3.ปลูกผักสวนครัวปลอดสารพิษ(พอขัน) หมู่ 3 บ้านเมืองแก 4.ไข่เค็มอัจฉริยะ หมู่ 4 บ้านหนองม่วง 5.การทำขนมไทยวัยทีน หมู่ 5 บ้านท่าศิลา 6.ต้นกกมหัศจรรย์ หมู่ 6 บ้านโคกล่าม 7.น้ำหมักชีวภาพ หมู่ 7 บ้านโนนสวย 8.การทำขนมไทยใส่ใจคุณภาพ หมู่ 10 บ้านกุง 9.ทอเสื่อกก/พรมเช็คเท้า หมู่ 13 บ้านโนนกลาง 10.กันตรึมออนไลน์ หมู่ 14 บ้านตากแดด 11.ศึกษาพิธีพราหมณ์ หมู่ 16 บ้านหนองแต้ 12.ผลิตภัณฑ์ข้าวหลาม หมู่ 17 บ้านท่าวังหิน และ 13.การทำเครื่องจักรสาน หมู่ 18 บ้านสระบัว

­

ตัวอย่างโครงงาน

และโครงการดีๆ อย่างนี้จะเกิดขึ้นไม่ได้เลย หากขาด “นักถักทอชุมชน” ของเทศบาลตำบลเมืองแกทุกคนที่เป็นผู้เชื่อมร้อยและถักทอในชุมชนเมืองแก หลังจากเข้าหลักสูตรนักถักทอชุมชน กับอ.ทรงพล และทางเทศบาลฯ ได้นำองค์ความรู้นี้ไปขยายให้กับเจ้าหน้าที่ทุกคนได้มีส่วนร่วมทำงานเยาวชนและการค้นหา “พี่เลี้ยง”ในชุมชน ที่เป็นจิ๊กซอว์สำคัญในการขับเคลื่อนการพัฒนาเยาวชนในพื้นที่ ที่มีทักษะสำคัญคือการจัดการความรู้ให้กับเด็กผ่านการทำโครงการนั้นๆ เป็นผู้สนับสนุนให้โครงงานนั้นมันสำเร็จ หรือเมื่อเด็กมีปัญหา พี่เลี้ยงก็สามารถที่จะปรึกษา ทำหน้าที่ตั้งคำถามเพื่อให้เด็กได้ค้นหาคำตอบได้ด้วยตนเองปรากฏว่าทั้ง 13 ตำบลได้พี่เลี้ยงที่มีคุณภาพอย่างมาก “อยากให้น้องๆ ที่ผ่านการอบรมตรงนี้ได้ไปถ่ายทอดให้กับน้องๆ จากรุ่นสู่รุ่นต่อไป” หนึ่งในพี่เลี้ยงได้ฝากไว้

นี่คือตัวอย่างหนึ่งของเยาวชนที่ปรับเปลี่ยนนิสัยตนเองมาทำประโยชน์ให้กับครอบครัว ชุมชน ท้องถิ่น และ “เทศบาลตำบลเมืองแก”เป็นตัวอย่างขององค์การปกครองส่วนท้องถิ่น ที่เล็งเห็นความสำคัญของการพัฒนาเยาวชนมาเป็นอันดับหนึ่ง ด้วยการนำกระบวนการพัฒนาเยาวชนแบบลุ่มลึกมาใช้ โดยมีพี่เลี้ยงคือสรส.คอยให้คำปรึกษาแนะแนวทาง จากผลลัทธ์ที่เกิดขึ้นที่มองเห็นได้อย่างเป็นรูปธรรม วันนี้อนาคตของเยาวชนตำบลเมืองแกมองเห็นความสดใสรออยู่ หากเยาวชนยังคงเลือกเส้นทางทำประโยชน์เพื่อชุมชนเช่นนี้ต่อไป...

เผยแพร่ผ่านสื่อต่างๆดังนี้